Page 210 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

DESTANLARIN ÖZELLİKLERİ VE TÜRLERİ

Destan, toplumların geçmişinde derin izler bırakmış bir olayın, özellikle de yiğitlik
ve olağanüstü olayların efsanevi ve mitolojik unsurlarla yoğrularak manzum olarak
anlatıldığı edebî türdür.
Bilgi Havuzu
Mitleri, mitlerin Destanların Özellikleri
doğuşlarını, Destanlar, ulusların tarihte yer almaya başladıkları dönemlerin ilk ürünleridir.
anlamlarını Destanlarda genellikle savaş, yiğitlik, doğa ve aşk gibi temalar işlenmiştir.
yorumlayan ve Kahramanların olağanüstü kişilikleri, içinden çıktıkları toplumun temel
inceleyen bilim özelliklerini yansıtır.
dalına mitoloji Destanlarda olay ve kişiler olmak üzere iki unsur ağırlıktadır.
denir. Destanlarda zaman ve mekân unsurlarına ayrıntılı biçimde yer verilmez.
Türk destanlarının ilk örnekleri, Sözlü Edebiyat Dönemi’nde verilmiştir.

Destan Türleri

Doğal Destan Yapma Destan

Milletlerin yaşamında derin izler Bir milleti derinden etkileyen
bırakan tarihsel ya da toplumsal bir tarihî bir olayın bir şair
olayın sözlü gelenekte olgunlaştıktan tarafından destan kurallarına
sonra destan geleneğini bilen biri uygun olarak yazılmasıyla
tarafından derlenmesiyle oluşan oluşan destanlara yapma destan
destanlara doğal destan denir. denir. Türk edebiyatındaki
yapma destanların çoğu,
Doğal destanların oluşumları üç Çanakkale Savaşı veya Millî
safhada gerçekleşir. Bunlar oluş, Mücadele konuludur.
yayılış ve derlenme safhalarıdır.

TÜRK VE DÜNYA EDEBİYATINDAKİ
ÖNEMLİ DESTANLAR

TÜRK EDEBİYATI
DOĞAL DESTANLAR

İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem
Altay-Yakut
Yaratılış Destanı: Türklerin en eski destanı olarak kabul edilen bu destanda
Tanrı Kayra Han’ın dört oğlundan biri olan Tanrı Ülgen’in dünyayı ve ilk insanı
yaratması anlatılmaktadır.

Saka
Alp Er Tunga Destanı: MÖ VII. yüzyılda yaşamış olan Saka Hükümdarı Alp Er
Tunga’nın zaferleri anlatılmaktadır.
Şu Destanı: MÖ IV. yüzyılda Hükümdar Şu ile Makedonya Kralı Büyük İskender
arasındaki mücadeleler anlatılmaktadır.

208