Page 285 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 285
5. ÜNİTE: ROMAN
4. Bizim asıl maksadımız Felâtun Bey’i haber vermek 6. Millî Edebiyat asıl Genç Kalemler hareketi ile
yani erbâb-ı mütâlaaya tanıtmak olduğuna başlatılır. Genç Kalemler mecmuasında Ömer
göre pederi Mustafa Merakî Efendi hakkında Seyfettin’in yazdığı bilinen Yeni Lisan makalesi
böyle malûmat-ı atîka vermeye lüzum yoktur de lisan ve edebiyattaki millîleşmenin ayrı
zannetmeyiniz. bir beyannamesi olarak değerlendirilebilir. Bu
çerçeveden bakıldığında Ömer Seyfettin, dilimizin
Haydi bakalım bu parayı aldığı zaman şu Râkım
ve edebiyatımızın geçmişini ve o günkü hâlini
Efendi’nin ne kadar sevinmiş olduğunu kim hesap
belirledikten sonra dönemi için yaptığı tespitte millî
edebilir? Nafile kimse hesap edemez. Bî-çâre Râkım
bir edebiyatımızın olmadığını, bundaki sebeplerden
o zamana kadar bu miktar parayı Galata’da sarraf
biri olarak dilimizin suniliğini gösterir. Ona göre
kutularından başka bir yerde görmemiş idi.
“yeni, tabii bir lisan”la, kendi lisanımızla millî bir
Ne o? Şaşırdınız mı? Hey kardeşim hey! İçinizde edebiyat meydana getirmek mümkün olabilecektir.
Râkım hâlinde büyümüş adam var ise düşünsün baksın “Millî bir edebiyat vücuda getirmek için evvela
sa’y-ı dest olarak ilk kazandığı paraya ne kadar millî bir lisan ister. Eski lisan hastadır. Hastalıkları,
sevinmiştir, der-hâtır etsin. “Bir adamın yirmi lirası içindeki lüzumsuz ve ecnebi kaidelerdir.” Ömer
olamaz mı?” diye düşünmek nâ-be-câdır. Seyfettin, Millî Edebiyat için şart koştuğu lisanın
DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
sadeleştirilmesinde konuşulan tabii dili esas
Roman tekniği açısından değerlendirildiğinde almakta, dilimize giren ve kullanımı yaygınlaşan
bu parçaların aşağıdaki edebiyat dönemlerinden Arapça, Farsça kelimelerin ve klişe hâline gelmiş
hangisinde yazılan bir romandan alınmış oldukları Arapça ve Farsça terkiplerin dilden tasfiye
söylenebilir? edilmesini istememektedir.
A) Servetifünun Dönemi Bu parçadan hareketle Ömer Seyfettin ve Millî
Edebiyat’la ilgili olarak aşağıdaki çıkarımlardan
B) Fecriati Dönemi
hangisine ulaşılamaz?
C) Tanzimat Dönemi
A) Millî Edebiyat Dönemi Ömer Seyfettin’in, Genç
D) Millî Edebiyat Dönemi Kalemler dergisinde yazdığı Yeni Lisan makalesi
E) Cumhuriyet Dönemi ile başlar.
B) Yeni Lisan’dan önce de dil konusuna millî bir
duyarlılıkla yaklaşan aydınlar vardır.
C) Ömer Seyfettin’e göre dili sadeleştirirken,
5. I. Millî Edebiyat Dönemi roman yazarları; millî konuşulan tabii dil esas alınmalıdır.
kaynaklara, Anadolu’ya, Anadolu insanının
yaşamına ve sorunlarına, Türk tarihi ve D) Ömer Seyfettin’e göre tasfiyecilik dili
kültürüne yönelmiştir. sadeleştirmenin temel yoludur.
II. Millî Edebiyat Dönemi romanlarında toplumsal E) Ömer Seyfettin’e göre millî bir edebiyatımızın
konular işlenmiş, bireysel konulara ise yer olmama sebebi dilimizin yapaylığıdır.
verilmemiştir.
III. Millî Edebiyat Dönemi’nin oluşmasında önemli
bir yere sahip olan Türkçülük düşüncesi, etkisini
Millî Edebiyat romanında da göstermiştir.
IV. Önceki dönemlerde İstanbul ile sınırlı olan
roman, bu dönemde Anadolu’ya açılmış ve
roman kişileri halkın her kesiminden seçilmiştir.
V. Millî Edebiyat Dönemi romanlarında süslü,
sanatlı, ağır dil bırakılmış; sade bir Türkçe
kullanılmıştır.
Millî Edebiyat Dönemi romanının özelliklerinin
verildiği numaralandırılmış cümlelerin hangisinde
bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
283
