Page 80 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN ÖNCEKİ
TÜRK ŞİİRİ

İslamiyet’in kabulünden önceki Türk şiiri, Orta Asya’da başlamış ve gelişmiştir. Tarihin
bilinmeyen dönemlerine kadar uzanır. Bu dönem, Türklerin henüz İslamiyet ile
Bilgi Havuzu tanışmadıkları dönemden İslamiyet’i kabul ettikleri XI. yüzyıla kadar sürer.

İslamiyet’in
kabulünden
önceki Türk Edebî ürünlerin henüz yazıya geçirilmediği dönemde (sözlü edebiyat) destan,
şiirinin gelişip koşuk, sagu gibi şiirler; İslamiyet öncesi şiir geleneğinin ürünlerini oluşturur.
yayılmasında
etkili olan üç
önemli tören Şiirler, yazının kullanılmadığı dönemde oluşturulduğu için sözlüdür.
vardır. Bunlar
sığır, şölen ve
yuğ törenleridir. Ozanlar, törenlerde şiirlerini kopuz adı verilen saz eşliğinde söylemişlerdir.
Yuğ: Ölen
kişilerin
ardından Türk edebiyatının ilk örnekleri sayılan sav, sagu, koşuk örneklerine ve
düzenlenen destanların bazı parçalarına Kâşgarlı Mahmud’un Dîvânü Lugâti’t-Türk adlı
cenaze eserinde rastlanır.
törenleridir.
Şölen, Toy:
Kurban
törenlerinde
düzenlenen dinî Bu dönem
ziyafetlerdir. şiirlerinin söyleyeni
Sığır: Sürek belli değildir.
avının bereketli
olması için Şiirlerde
ava çıkmadan yabancı dillerin
önce yapılan etkisinden uzak,
törenlerdir. sade bir Türkçe Şiirler, hece
kullanılmıştır. ölçüsünün 7’li,
8’li ve 11’li
İslamiyet’in kalıplarıyla
Bilgi Havuzu Kabulünden Önceki söylenmiştir.
Türk Şiirinin Genel
Törenler, bilge Özellikleri
ve kutsal bir
kişiliğe sahip
olan “kam, Şiirlerde kahramanlık, Şiirlerin
şaman, oyun, aşk, doğa, cesaret, ölüm nazım birimi
baksı” da gibi temalar işlenmiştir. Şiirlerde genellikle yarım dörtlüktür.
denen ozanlar kafiye kullanılır. Şiirlerin
tarafından kafiye düzeni aaab, cccb,
yönetilmiştir. dddb … biçimindedir.

78