Page 82 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

3. Sagu
Ölen kişiler için düzenlenen yuğ adı
verilen yas törenlerinde söylenen
şiirlerdir.
Sagularda, ölen kişinin yiğitliği,
mertliği, erdemleri ve onun
ölümünden duyulan acı dile getirilir.
Sagular, tıpkı koşuklarda olduğu gibi
kopuz eşliğinde söylenir.
Sagularda hece ölçüsü ve dörtlük
nazım birimi kullanılır.
Saguların kafiye düzeni aaab, cccb,
dddb… şeklindedir.
Sagular, sadece konu bakımından
koşuktan ayrılır; diğer özellikleriyle
koşukla aynıdır.
Sagular, ölüm temasını işlemesi
bakımından halk şiirindeki ağıt ile
divan şiirindeki mersiyeye benzer.

Alp Er Tunga Sagusu Günümüz Türkçesiyle

Alp Er Tunga öldü mü Alp Er Tunga öldü mü?
Issız ajun kaldı mı Ölümlü dünya kaldı mı?
Ödlek öçin aldı mı Zaman öcünü aldı mı?
Emdi yürek yırtılır Şimdi yürek yırtılır!
(...) (...)
Ödlek küni tavratur Feleğin günleri çabuk geçer (ve)
Yalnguk küçin kevretür (Felek böylece) insanın gücünü gitgide azaltır (ve)
Erdin ajun sevritür Dünyayı insanlardan boşaltır
Kaçsa takı ertilür Kaçsalar bile yine de feleğe geçilirler

Ögreyüki mundag ok (Feleğin ) âdeti böyledir işte!
Munda adın tıldag ok Bundan başka(sı) da bahanedir zaten
Atsa ajun ugrap ok (Felek bir kere) niyet edip (de) ok atarsa
Taglar başı kertilür Dağların başı (bile) kertilir

Begler atın argurup Beyler atlarını sürüyor
Kadgu anı turgurup Üzüntü onları durduruyor
Mengzi yüzi sargarup Benizleri, yüzleri sararıp
Körküm angar türtülür Onlara safran sürülüyor.

Ulışıp eren börleyü Erenler tıpkı kurt gibi uluşuyor
Yırtın yaka ırlayu Yaka yırtarcasına bağrışıyorlar
Sıkrıp üni yurlayu Seslerinin bütün gücüyle haykırarak
Sığtap közi örtilür Gözleri örtülünceye dek ağlıyorlar

80