Page 59 - Defterim Biyoloji - 9

1.
Ünite Yaşam Bilimi Biyoloji

8. Nükleik Asitler
● Nükleik asitler, hücre içinde genetik bilgiyi depolayıp nesilden nesile
aktaran yönetici moleküllerdir.

● Nükleik asitler Deoksiribonükleikasit (DNA) ve Ribonükleikasit (RNA)
olmak üzere iki çeşittir.

● Nükleik asitlerin yapı birimine nükleotit denir. Her bir nükleotit
azotlu organik baz, beş karbonlu şeker (riboz veya deoksiriboz) ve
fosfat grubundan meydana gelir. Azotlu organik baz ile beş karbonlu
şekerin glikozit bağıyla bağlanması sonucu oluşan yapıya ise nükleo-
zit adı verilir.

Azotlu organik bazlardan tek halkalı yapıda olanlar (pirimidin), timin (T),
urasil (U), sitozin (C); çift halkalı yapıda olanlar (pürin), adenin (A) ve
guanindir (G).

DNA
● Prokaryot hücrede; sitoplazmada, ökaryot hücrede çekirdekte bu-
lunur. Ökaryot hücrede mitokondri ve kloroplastta da kendine özgü
DNA bulunur.
● İçerdiği pentoz şekeri deoksiribozdur.

● Azotlu organik bazlardan adenin, timin, guanin ve sitozin içerir.

● Çift zincirden oluşan DNA birbirinin üstüne bükülmüş sarmal yapı-
dadır. Zincirlerden biri diğerinin tamamlayıcısıdır.
● DNA’yı oluşturan çift zincirin karşılıklı bölgelerinde pürin ve pirimi-
din bazları arasında zayıf hidrojen bağları kurulur. Adeninle timin
arasında ikili, guaninle sitozin arasında üçlü hidrojen bağı bulunur.

● Bir canlıdaki DNA mo-
lekülünde adenin sayısı
Hidrojen bağı
timine, guanin sayısı
Adenin sitozine eşittir. Dola-
CH 2
yısıyla DNA’daki pürin
CH 2
bazları sayısı pirimi-
CH 2 Sitozin Guanin din bazlarına eşittir.
Pürin ve pirimidin
CH 2
oranı 1’dir.

CH 2
● DNA, hücredeki ya-
şamsal faaliyetleri yö-
CH 2
netir. Hücre bölünmesi
CH 2
sırasında DNA kendini
eşler ve oluşacak hüc-
CH 2
Primidin
Timin Sitozin relere genetik materyal
Fosfat bağı
Adenin Guanin aktarılır. DNA’nın ken-
dini eşlemesine repli-
kasyon denir.
● Hücrede protein sentezi gerçekleşeceği zaman DNA’nın ilgili kıs-
mı eşlenir ve sentezlenecek proteinin bilgisi DNA tarafından verilir.
Böylelikle DNA, protein sentezini yönetir.

58