Page 91 - Defterim Coğrafya - 9
P. 91

Notlarım



                                  c) Yükselti
             Bilgi Havuzu         Atmosfer katmanları yerden yansıyan
                                  ışınlarla ısınır. Bu katmanlardan biri
                                                                                                    Sıcaklık azalır.
                                  olan troposferde yerden yükseldikçe
         Normal koşullarda
                                  sıcaklık, her 100 metrede yaklaşık
         troposferde yeryüzünden
                                  0,5 °C azalır. Bunun nedeni
         yükseldikçe sıcaklık her
         100 metrede 0,5 °C azalır.   yeryüzüne yakın olan su buharı ve
         Ancak bazı durumlarda    karbondioksit gibi gazların sıcaklığı
         yerden yükseldikçe sıcaklık   tutmasıdır. Bir yerde ölçülen sıcaklık
         azalmaz, tersine artar. Bu                                                                 Sıcaklık artar.
                                  değerine gerçek sıcaklık, bir
         olaya sıcaklık terselmesi
                                  yerin yükseltisinin deniz seviyesine
         (inversiyon) denir.
                                  düşürülmesiyle hesaplanan sıcaklığa
                                  da indirgenmiş sıcaklık denir.
                                                                          Görsel: Sıcaklık, yükseltiye bağlı olarak değişir.


                                                                      yükselti farkı
                                              İndirgenmiş sıcaklık =                 +  gerçek sıcaklık
                                                                          200

                                 2. Etkinlik: Aşağıdaki tabloda verilen bilgileri kullanarak sizden istenen değerleri
                                 noktalı yerlere yazınız.

                                   İl Merkezleri  Yükselti (metre)  Gerçek Sıcaklık (°C)   İndirgenmiş Sıcaklık (°C)

                                     Aksaray           1000                  12                    ................
                                   Kastamonu          ................       9                        13
                                     Batman             600                  16                    ................

                                      Denizli           400               ................            18

                                 ç) Güneşlenme Süresi
                                 Güneşlenme süresi; mevsim, bakı, aydınlanma süresi, bulutluluk oranı ve enleme
                                 göre değişir. Güneş ışınlarının yeryüzünde kalma süresi uzadıkça ısı birikimi artar.
                                 Ancak 6 ay gündüz yaşanan kutuplarda bahsi geçen duruma rağmen sıcaklıklar
                                 düşüktür. Bunun nedeni Güneş ışınlarının kutuplara çok dar açılarla düşmesidir.

                                 d) Okyanus Akıntıları
                                 Okyanuslarda sıcak ve soğuk su akıntıları oluşmaktadır. Ekvator ve çevresinden
                                 gelen akıntılar sıcak, kutuplar ve çevresinden gelen akıntılar ise soğuk karakterlidir.

                                                               Doğu Grönland (Grönlend)

                                                         Labrador          Gulf Stream
                                    Alaska                                 (Galf Sıtrim)                     Oyaşivo
                                                                 Kanarya
                                      Kaliforniya
                                                                                                             Kuroşivo
                                  Ekvator (0°)                                    Agulhas
                                                                                                          Doğu Avustralya
                                                                                           Mozambik
                                                                        Benguela
                                               Peru (Humbold)
                                                                Brezilya
                                                                                                 Batı Avustralya
                                  Soğuk okyanus akıntısı
                                                                                                   0  2000
                                  Sıcak okyanus akıntısı
                                                                                                        km
                                 Harita: Okyanus akıntıları
         90
   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96