Page 96 - Defterim Coğrafya - 9

Basıncı Etkileyen Faktörler
Atmosfer basıncı; yükselti, sıcaklık, yer çekimi, Dünya’nın günlük hareketi vb. faktörlere bağlı olarak
değişir.
Yükselti

a) Yükselti
Basınç değerleri yükseltinin artmasına bağlı olarak azalır. Bunun
temel nedeni, yükseklerde gazların sahip olduğu yoğunluğun
azalmasıdır.

Basınç
Grafik: Yükselti arttıkça basınç azalır.

Sıcaklık
b) Sıcaklık
Sıcaklık arttıkça gaz molekülleri başına düşen enerji miktarı artar.
Bu nedenle sıcaklığın fazla olduğu yerlerde ısınan hava kütlece
genleşir ve yükselir. Bu yükselme hareketi, zemine uygulanan
basıncın azalmasına neden olur. Soğuyan hava ise ağırlaşır ve
aşağıya doğru bir hareket başlar. Bu durumda da zemine uygulanan
basınç artar.

Basınç
Grafik: Sıcaklık arttıkça basınç azalır.

Yerçekimi

c) Yer Çekimi
Yer çekimi, Dünya’nın şeklinden dolayı Ekvator’dan kutuplara doğru
artar. Bu durum basıncın da artmasına neden olur.

Basınç
Grafik: Yükselti-yer çekimi ilişkisi

ç) Dinamik Etkenler (Dünya’nın Günlük Hareketi)
Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç kuşakları oluşmuştur.

Sıra Sizde

1. Etkinlik: Aşağıda basınç merkezlerinde oluşan yatay hava hareketleri gösterilmiştir. Bu basınç
merkezlerinin ait olduğu yarım küreyi ve basınç türünü görsellerin altlarındaki noktalı yerlere yazınız.

95