Page 246 - Defterim Fizik - 9

6. Ünite: Elekrostatik
Notlarım

İletken, nötr, içi boş kürenin elektrikle yüklendiği durumlar:

-
L
K

İçi boş, yüksüz, iletken bir küreye negatif yüklü cisim içten yaklaştırıldığında
etki ile elektriklenme gerçekleşir. Kürenin iç kısmı pozitif elektrik yüküyle yük-
lenirken dış kısmı negatif yük ile yüklenir.

- L İletken

tel
K

İçi boş, yüksüz bir küreye negatif yüklü bir cisim içten temas ettirildiğinde (İlet-
ken tel ile içten bir bağlantı yapmak da aynı sonucu verecektir.) içi boş kürenin
dış yüzü negatif yüklenirken iç yüzü ile cisim nötr hâle gelir.

- L

K K

İçi boş, yüksüz bir küreye negatif yüklü cisim dıştan dokundurulduğunda cismin
yükü; cisim ile içi boş iletken küre arasında yarıçaplarıyla orantılı olarak pay-
laşılır. Son durumda her ikisi de negatif yüklü olur.

Faraday Kafesi

İletkenlerde bulunan fazla yüklerin iletkenin dış yüzeyinde toplandığını
Michael Faraday (Maykıl Faraday) keşfetmiştir. Bu keşif sonucunda metal tel-
lerle ağ şeklinde örülen ve elektronik kalkan olarak adlandırılan yapı icat edil-
miştir. Elektrik boşalmalarında elektrik akımı iletken üzerinden akar. Elektrik
yükleri kafesin içine girmez. Bu durumda kafesin içi elektrik boşalmalarından
korunmuş olur. Buna göre,

• Yıldırım düşmesi sırasında arabanın içinin güvenli olmasının nedeni arabanın
gövdesinin Faraday kafesi görevi görmesidir.
• Uçakların gövdesi Faraday kafesi görevi görür.
• Yüksek gerilim hatlarında çalışanların elektrik çarpmalarından korunması
için kıyafetlerinde metal örgüler kullanılır. Bu kıyafetler Faraday kafesi gö-
revi görür.

245