Page 118 - Defterim Tarih - 9

Güç Paylaşımı ve Yönetim
• Kurultay (toy, kengeş) Türk devlet teşkilatında siyasi, askerî, ekonomik, hukuki ve top-
lumsal konuların görüşülüp karara bağlandığı en yüksek kurumdur. Bilgi Havuzu
• Yılda üç kez toplanan kurultayın doğal başkanı kağandır.
II. Kök Türk
• Kağanın olmadığı zamanlarda aygucı (başbakan) kurultaya başkanlık etmiştir.
Hükümdarı Bilge
• Hatunun yanı sıra boy beyleri, hanedan üyeleri, aygucı gibi önde gelen devlet adamla-
Kağan’ın Çinlile-
rının katıldığı kurultayın üyelerine “toygun” adı verilmiştir.
rin etkisinde ka-
• Kağanın seçimi ve görevden alınması gibi konularda da etkili olan kurultay kararla-
larak Budizm ve
rının uygulanması ve takip edilmesi buyruklardan (bakan) oluşan ayukının (hükûmet)
Maniheizm’i be-
görevidir.
nimseme isteği bu
dinin Türklerin
yaşam tarzına
KAĞAN
uygun olmadığı
gerekçesiyle ku-
rultay tarafından
YASAMA YÜRÜTME YARGI
reddedilmiştir.

KURULTAY (TOY) AYUKI (HÜKÛMET) YARGU (MAHKEME)

- Kağan BUYRUK (BAKAN) YARGAN (YARGIÇ)
- Aygucı (Vezir)
- Hatun
- Boy beyleri
- İdari görevliler
- Halkın ileri gelenleri

İkili Teşkilat Yapısı
• Yönetimde kolaylık sağlamak amacıyla ülke doğu ve batı olmak üzere iki idari bölüme
ayrılmıştır.
• İkili teşkilatlanma adı verilen bu sistemde kağan doğuda oturmuş ve ülkeyi buradan
idare etmiştir.
• Batı kanadını ise genelde kağanın kardeşlerinden biri (yabgu) yönetmiştir. Yabgular
kağana bağlıdır. İkili teşkilatın temeli Türk töresinde var olan ülüş ilkesine dayanmıştır.

Yabgu,
BATI kağan yönetir. DOĞU
Kağan
adına
yönetir.

Türk Devletlerinde İkili Teşkilat Yapısı

115