Page 120 - Defterim Tarih - 9

İlk Türk Devletlerinde Töre
• Töre, ilk Türk devletlerinde toplumsal düzeni sağlayan sözlü hukuk kurallarıdır.
• Türk töresi; hükümdarın otoritesi, toplumun düzeni ve devletin devamlılığı için vaz- Bilgi Havuzu
geçilmez unsurdur. “İl (devlet) gider,
• Töre, devlet otoritesinin keyfîliğini önlerken (hukuk devleti özelliği) yöneten ve yöneti- töre kalır.” sözü
len için de adaleti sağlamıştır. Türklerde töre-
ye verilen önemi
ortaya koymak-
Törenin Kaynakları
tadır.

Örf, âdet,
Kağanın
gelenek,
iradesiyle Kurultay
Kut anlayışı görenek ve
konulan kararları
ahlaki
kurallar
değerler

--« SIRA SİZDE »--

6. ETKİNLİK: Aşağıda Türklerin devlet ve yönetim anlayışlarına ilişkin yargılar ile Orhun
Yazıtları’ndan alıntılar verilmiştir. Yargılar ile alıntıları doğru olacak biçimde eşleştirerek
doğru harfi ( ) içine yazınız.

Türklerin Devlet ve Yönetim Anlayışı Orhun Yazıtları’ndan Alıntılar
a. “Üstte mavi gök, altta yağız yer kılın-
I. Kağanlar millete karşı sorumludur
dıkta, ikisi arasında insanoğlu kılınmış.
( ) (sosyal devlet anlayışı) ve gerekti-
İnsanoğlunun üzerine ecdadım Bumin
ğinde millete hesap verir.
Kağan, İstemi Kağan oturmuş.”
II. Türk milletinin sonsuza kadar ya- b. “Türk milletinin adı sanı yok olmasın
( ) şayacağı düşüncesi yer almaktadır. diye babam kağanı, annem hatunu yük-
seltmiş olan Tanrı, il veren Tanrı.”
c. “Babam kağan (....) ilsizleşmiş, kağan-
sızlaşmış milleti, cariye olmuş, kul olmuş
III. Halk, devletin kuruluşuna katkı
( ) milleti, Türk töresini bırakmış milleti,
sağlar.
ecdadımın töresince yaratmış, yetiştir-
miş.”
d. “Türk milleti için gece uyumadım,
gündüz oturmadım. Ondan sonra Tanrı
IV. Türk kağanları “cihanşümul” irade ettiği ve lütfettiğinden talih ve kıs-
( ) yani bütün dünyanın hükümdarı metim olduğu için ölecek milleti diriltip
sayılmıştır. kaldırdım, çıplak milleti giydirdim, fakir
milleti zengin ettim, nüfusu az milleti
çok ettim.”
e. “Babam (İlteriş) on yedi er ile hare-
kete geçti. Haberi işiten ormandakiler,
V. Devlet yönetiminde Türk töresi
( ) ovadakiler toplanıp geldiler; yetmiş kişi,
esastır.
sonra yedi yüz kişi oldular. Kağanlığı
atalarının törelerinde kurdular.”
VI. Türk kağanlarının meşruiyet f. “Ey Türk Oğuz beyleri, milleti işitin!
kaynağının ilahi olduğuna inanıl- Üstte mavi gök çökmedikçe, altta ya-
( )
maktadır. ğız toprak delinmedikçe ey Türk milleti,
senin ilini, töreni kim bozabilir!”

117