Page 20 - Defterim TDE 9

DİLİN KULLANIMINDAN DOĞAN TÜRLERİ

Lehçe

Argo
Şive

Standart
(Ölçünlü) Dil Jargon
Ağız

Lehçe: Bir dilin yazılı metinlerle incelenemeyen; siyasi, coğrafi, kültürel sebeplerle ayrılan
kollarıdır. Lehçeler; ses, yapı, söz dizimi ve kelime dağarcığı yönlerinden ait oldukları
dilden büyük farklılıklar gösterir. Türkçenin iki lehçesi bulunur:
Çuvaş Türkçesi ve Yakut Türkçesi.

Şive: Bir dilin yazılı metinlerle takip edilebilen devirlerinde ayrılan; ses, şekil, söyleyiş
farklılıkları gösteren kollarıdır. Türkçenin şiveleri arasında Türkiye Türkçesi, Azerbaycan
Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi, Gagavuz Türkçesi sayılabilir.

Ağız: Bir dilin, konuşulduğu ülke sınırları içinde bölgelere, yörelere göre ses ve söyleyiş
değişikliği gösteren koludur; yerel konuşma biçimidir. Türkiye Türkçesinin ağızlarına
Karadeniz ağzı, Ege ağzı, Denizli ağzı, Malatya ağzı, Diyarbakır ağzı... örnek verilebilir.

LEHÇE

Bihigi sarsıarda erde turabıt.
Yakut Türkçesi
(Türkiye Türkçesinde: Biz sabahleyin erken kalkarız.)
Epir kunta êçletnêr.
Çuvaş Türkçesi
(Türkiye Türkçesinde: Biz burada çalışıyoruz.)
ÖRNEK Men seni başa düşmürem. Azerbaycan Türkçesi
ŞİVE

(Türkiye Türkçesinde: Ben seni anlamıyorum.)

Döstıng qaçon keladı?
Özbek Türkçesi
(Türkiye Türkçesinde: Dostun ne zaman gelecek?)
AĞIZ

Ayırlı sabahlâ! Te burada ne dikiliyon be yâ? Trakya ağzı

Bu böyük uşakla ne çok gonuşuyala. Bartın ağzı

18
Dilin Kullanımından Doğan Türleri