Page 30 - Defterim TDE 9

Romantizm sanatçıları eserlerinde kendi kişiliklerini gizlememişler; tersine
olaylar karşısında kendi duygu, düşünce ve izlenimlerini anlatmışlardır.
Romantizmin müjdecilerinden olan yazar Chateaubriand (Şatobiriyan;
ÖRNEK eserlerine koydukları kanısındayız. İnsan, başkasına yükleyerek ancak kendi
1768-1848) bu konuda şöyle der: “Büyük yazarların kendi hayatlarını

kalbini tasvir eder; deha, anılardan oluşur.”
Cevdet Kudret, Örneklerle Edebiyat Bilgileri

Çözümleme: Yazar, parçada ileri sürdüğü düşüncesini desteklemek için
Chateaubriand’ın (Şatobiriyand) sözüne yer vermiştir.

Örnekleme: Yazarın konuyla ilgili düşüncelerini pekiştirmek için örneklerden yarar-
lanmasıdır.

Türkçede karşılığı bulunan yabancı kelimelerin hepsini atabilecek miyiz?”
Birkaç örnek vereyim: aksata (ahz ü i’ta): alışveriş; fiyat: değer; kalp:
ÖRNEK yürek, gönül; keyif: sağlık, neşe, istek; nazik: ince; nur: ışık; rica: umma,
dileme; rüzgâr: yel; sert: katı; surat: yüz; tam: bütün, eksiksiz; tenha:
boş, yalnız, kimsesiz; tez: çabuk; yağma: çapul. Aralarında ince farklar
olduğu için ya da o kelimelerle birtakım deyimler kurulmuş bulunduğu için
atabileceğimizi ummuyorum.
Cevdet Kudret, Dilleri Var Bizim Dile Benzemez...

Çözümleme: Parçada yazar, ileri sürdüğü düşüncesini örneklerle
somutlaştırmıştır.

Alıntı Yapma: Bir yazarın yazısında başka kişilerin cümlelerine, eserlerinden bölümlere
yer vermesidir.

Felatun Bey ile Râkım Efendi 1876’da yayımlanmış. (Biz, Sacit Erkan’ın
eski yazıdan çevirdiği ve Yurttaş Kitabevince 1966’da yayımlanan baskıdan
yararlandık.) Batılılaşma sürecinin başında ortaya çıkan alafranga züppe
tipi dendi mi ilk akla gelen roman Felâtun Bey ile Râkım Efendi’dir. Felâtun
Bey, yanlış bir Batılılaşma anlayışının, tüketime yönelik bir Batılılaşma
ÖRNEK için de idealize ettiği Osmanlı efendisi örneği. Ahmet Mithat Efendi, Felâtun
anlayışının örneği; Râkım Efendi ise Ahmet Mithat Efendi’nin özlediği, bunun
Bey’den söz ederken “Bu hikâyenin nısfı dahi ona mahsustur.” (s. 156) diyor
diyor ya, 192 sayfalık romanın sadece 42 sayfasında Felâtun Bey’den söz
ediliyor, kalan 150 sayfa hep Râkım Efendi ile dolu.
Fethi Naci, 40 Yılda 40 Roman

Çözümleme: Yazar, okuyucuyu inandırmak ve kendi fikrine çekmek için öne
sürdüğü görüşünü destekleyen bir cümleyi sayfa numarası ile alıntılamıştır.

28