Page 137 - Ekonomi (Tüm Kitap)

1. Ödemeler Dengesi (Ödemeler
Bilançosu)

Ülkenin ödemeler dengesi, bir evin
yıllık gelir ve giderlerine benzetilebilir.
Ailenin çalışması sonucu elde ettiği gelir,

evin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin
alımına harcanır. Bir ev, gelirinin tümünü
harcarken ihtiyaçlarını karşılayabiliyorsa
ödemeler dengesi tam dengede bulunan bir

ülke ile aynı özelliği gösterir. Eğer aile ge-
lirinden daha fazlasını harcarsa ödemeler
dengesi açığı var demektir. Eğer bu evin
geliri giderinden fazla ise ödemeler denge- Görsel 5.2: Ödemeler dengesi

si fazlası var demektir.
Ödemeler dengesi, ülkenin belirli bir süre içinde (genellikle bir yıl) diğer ülkelerle yaptığı eko-
nomik işlemleri gösteren bir hesap cetvelidir. Bu işlemler sonucu ülkelere giren dövizler, ülkelerin
ekonomilerine olumlu (+) katkı sağlarken çıkan dövizler ise ülke ekonomilerini olumsuz (-) yönde

etkiler.
Ödemeler dengesi; ülkenin mal, hizmet ve sermaye akımları bağlamında dış dünyadan sağla-
dığı gelirlerin, yaptığı ödemelere eşit olup olmadığını gösterir. Bir ülke kazandığından daha fazlasını
harcıyorsa aradaki farkın başka ülkelerden borç alınması veya önceden kazanılmış dövizlerin kulla-

nılması yoluyla karşılanması mümkündür. Bu dengenin açık veya fazla vermesi, millî gelir seviyesi,
büyüme hızı, fiyatların genel seviyesi gibi makro ekonomik büyüklükleri önemli ölçüde etkiler. Öde-
meler dengesi; cari işlemler, sermaye hareketleri, rezerv hareketleri ile net hata ve noksandan oluşur.
2. Ödemeler Dengesi Ana Hesapları

a) Cari İşlemler: Bir ülkenin mal ve hizmet ihracat ve ithalatını gösterir. Bunun yanında gö-
rünmeyen kalemler olarak;
• Dış turizm gelirleri,
• Yabancıların kâr transferi (yabancı

şirketlerin yatırımlar sonucu elde et-
tikleri kârların transferi),
• Dış borç faiz ödemeleri,
• İşçilerin döviz transferi (yurt dışında

çalışan işçilerin ülkeye getirdikleri
dövizler),

Görsel 5.3: Ödemeler bilançosu önemli bir ekonomik göstergedir.

135
135