Page 138 - Ekonomi (Tüm Kitap)

• Diğer görünmeyen kalemler (ülkenin kara, deniz, hava yollarının dış hatlarda taşıdığı yolcu

ve yük miktarı karşılığı yaptıkları tahsilat ile yabancı işletmelerce taşınan yolcu ve yüklere ait
navlun ödemeleri) sayılabilir.
b) Sermaye Hareketleri: Özel kuruluşlar veya kamu kuruluşları tarafından bir ülkeden diğer
bir ülkeye gerçekleştirilen uzun veya kısa süreli sermaye ithalini veya ihracını temsil eder. Sermaye

hareketi, bir ülkede yerleşik kişi veya kuruluşun bir başka ülkede yabancı sermaye yatırımı yapması
veya bu ülkeye mali kaynak aktarması şeklinde görülür. Ülkeye sermaye girişi pozitif, ülkeden ser-
maye çıkışı ise negatif değer taşır.
c) Rezerv Hareketleri: Ülkenin altın ve döviz rezervlerindeki değişmeleri gösterir. Ödemeler

bilançosundaki cari işlemler ve sermaye hareketleriyle birlikte ele alındığında bunlar ekonominin
genel dengesini oluşturur. Eğer ekonominin genel dengesinde bir açık ya da fazla söz konusu ise bu
fark, rezerv hareketleri hesabıyla denkleştirilir.
Resmî rezervler, gerektiğinde kullanılmak üzere Merkez Bankası tarafından tutulan uluslararası

ödeme araçlarıdır. Merkez Bankası bu araçları döviz piyasasına müdahale etme amacıyla kullanır.
Merkez Bankasının müdahale nedeni, ekonomideki cari işlemler ile sermaye işlemlerinin sonucunda
ortaya çıkan dengesizlikleri düzeltmektir.
ç) Net Hata ve Noksan (İstatistiksel Farklar) Hesabı: Bu hesap tek bir kalemdir ve denge

sağlamak için kullanılır. Dengenin gerçekleştirilememe nedenleri arasında ithalat ve ihracat ile ilgili
yanlış bilgiler, kaçakçılık, eksik bilgiler, unutmalar, malların ülkeye giriş çıkışının farklı bilanço dö-
nemlerine rastlaması vb. sayılabilir.

Bilgi Notu

Ödemeler dengesi, geniş anlamıyla, bir ekonomide yerleşik
kişilerin diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurtdışında yer-
leşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik
işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan
istatistiki bir rapordur. Ödemeler Dengesi istatistiklerinin top-
lanmasına ilişkin uluslararası standartlar, Uluslararası Para
Fonunun (IMF) üye ülkelerine yol gösterici olarak hazırla-
dığı Ödemeler Dengesi ve Uluslararası Yatırım Pozisyonu El
Kitabı’nda yer almaktadır. Bu doküman, aynı zamanda öde-
meler dengesi istatistiklerini ülkeler bazında karşılaştırmaya
da olanak tanır.
Türkiye'nin Ödemeler Dengesi İstatistikleri ise, IMF'nin 2009
yılında yayımladığı yukarda sözü edilen el kitabı temel alı-
narak toplanmakta ve her ay düzenli olarak yayınlanmakta.
Veriler zaman serisi olarak Elektronik Veri Dağıtım Sistemi
(EVDS)’de yayımlanmaktadır.
Kaynak : http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/
Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatistikler/
Odemeler+Dengesi+Istatistikleri

136