Page 51 - Ekonomi (Tüm Kitap)
P. 51
3. Karma Sistem
Karma ekonomi, ekonomik faaliyetler de hem devletin hem de özel teşebbüsün birlikte yer al-
dığı ekonomik sistemdir. Ulusal savunma gibi hizmet ler sadece devlet tarafından sunulabildiğinden
gelişmiş ekonomilerin bir çoğun da devlet, ekonomik faaliyetlerin bir kısmı na iştirak etmektedir. Bu-
nunla birlikte özel teşebbüsün ağırlıkta olduğu birçok ülkede kamu faaliyetleri de geniş bir ala na
sahiptir. Bazı karma ekonomilerde, birçok endüstride büyük oranda kamu pa yı bulunmaktadır. Ula-
şım ve belediye hiz metleri buna örnektir. Bazı ülkelerde ise devletin gözetimi altında özel sektör
mo nopollerine izin verilmektedir. Böyle bir durumda devletin katkısı sembolik düzey de kalmaktadır.
Diğer bir kamu faaliyeti de özel sektörle iş birliği içinde, devlet planlama teşkilatının yol göstericiliği
al tında yatırım ve üretim amaçlarının belirle nmesidir. Böyle bir çerçeve içinde ekono mik faaliyetler,
özel teşebbüs tarafından gerçekleştirilirken devlet de ekonomide belirlenen önceliklere göre kontrol
görevini yerine getirmektedir. Daha açık bir ifadeyle karma ekonomik sistem içinde devlet, kamu
sektörü için emredici ve özel sektör için yol gösterici bir rol oyna maktadır.
Sosyalist prensiplerin yürürlükte olduğu sistemler hariç, genel olarak her ülkede “karma ekono-
mi” sistemi geçerli durum dadır. Bununla beraber ekonominin “kar ma” olan derecesi ülkeler arasında
önemli farklılık göstermektedir. Özellikle geliş mekte olan ülkeler; altyapı yatırımlarının yetersizliği,
özel teşebbüsün eksik kapasi teyle çalışmayı tercih etmesi ve kalkınma programlarında kilit rol oyna-
yabilecek projelerin özel sektörce benimsenmemesi gibi nedenlerle kamu teşebbüslerini da ha büyük
oranda devreye sokma ihtiyacı duymaktadır.
Ders İçi Etkinlik
Aşağıdaki tabloya ekonomik sistemleri birbirinden ayıran
temel farklılıkları yazınız.
Kapitalist Sistem Sosyalist Sistem Karma Sistem
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
49
49
