Page 43 - Biyoloji
P. 43
BİYOLOJİ
10
ÜNİTE KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
Akraba Evliliği
Aynı soydan gelen bireyler arasında yapılan evliliklere akraba evliliği de-
nir. Akraba evlilikleri kalıtsal hastalıklara neden olan zararlı alellerin bir
araya gelme olasılığını artırdığından kalıtsal hastalıkların görülme olası-
lığı da artar. Kalıtsal hastalıkların çoğu çekinik alelle taşındığından has-
talığın oluşması için alellerin bireyde homozigot hâlde olması gerekir.
Hastalığa neden olan çekinik alel nadir görüldüğünden bu aleli taşıyan
iki bireyin karşılaşıp evlenme olasılığı çok düşüktür. Akraba evliliklerinde
ise hastalığa neden olan alellerin yan yana gelme olasılığı yüksektir. Bu
durum çocuklarının da hastalıklı olma riskini artırır.
Akraba evlilikleri genetik hastalıkların meydana gelme olasılığını artırır
ve ciddiye alınması gereken bir durumdur. 2016 yılı TUİK istatistiklerine
göre Türkiye’de akraba evliliği oranı %23,2’dir. Otozomlarda çekinik bir
alelle taşınan hastalık için taşıyıcı anne ve taşıyıcı babanın evliliğinden
2
doğacak çocuklarda hastalık oluşma olasılıkları ¼ hasta, /4 taşıyıcı, ¼
sağlıklı şeklindedir (Görsel 2.1).
Taşıyıcı baba Taşıyıcı anne
Çocuklar
%25’i hastalıklı %50’si taşıyıcı %25’i sağlıklı
Görsel 2.1: Akraba evliliğinde genetik hastalık riski
Akraba evliliklerinde kulak, göz, şeker ve orak hücre anemisi hastalığı;
kan hastalıkları, zekâ geriliği gibi rahatsızlıklara sık rastlanmaktadır. Ak-
raba evliliğine bağlı olarak ortaya çıkabilecek kalıtsal hastalıklarla ilgili
alınabilecek önlemlerin başında toplumdaki bireylerin bu konuda bilinç-
lendirilmesi gelmektedir. Ayrıca anne ve baba adayları genetik testler
yaptırarak oluşabilecek riskler konusunda bilgi sahibi olmalıdır.
42
