Page 114 - Coğrafya

Coğrafya 11

Elde edilen ham maddelerin kullanıma hazır hâle gelebilmesi için işlenmesi gerekir. Ge lişmiş ülkeler elde et-
tiği ham maddeleri en verimli şekilde değerlendirerek pazar alanlarına ulaştırır. Bu ülkeler, ham maddeleri kendi
ülkelerinden elde edebileceği gibi başka ülkelerden de elde edebilir. Dünya üzerinde sanayi, hizmet ve enerji
alanlarında önemli üretim bölgeleri bulunmaktadır .

DÜNYANIN ÖNEMLİ ÜRETİM BÖLGELERİ

Sanayi Üretim Bölgeleri Enerji Üretim Bölgeleri Hizmet Üretim Bölgeleri

Batı Avrupa Kuzey Amerika Avrupa
Kuzey Amerika Orta Doğu Amerika Birleşik Devletleri
Rusya Federasyonu Rusya Federasyonu Doğu ve Güneydoğu Asya
Doğu ve Güneydoğu Asya Doğu Asya

Şema 1.1: Dünyanın önemli üretim bölgeleri

Dünya ticaretinde ham madde ve üretimden sonraki aşama tüketim bölgesi olan pazardır. Günümüzde en
geniş pazar alanları; nüfusun yoğun, gelişmişliğin de normalin üzerinde olduğu Avrupa, ABD, Doğu ve Güney doğu
Asya’da bulunmaktadır.
Sanayi Devrimi’yle birlikte seri üretime geçilmesi ve üretilen mallara yönelik pazar arayışı, ticarete farklı bir
boyut kazandırmıştır. Bu sayede ülkeler arası ilişkilerde ticaretin etkisi gün geçtikçe artmış ve birçok firma bulun-
duğu sınırlar dışındaki ülkelerde de yatırım yapmaya başlamıştır. Serbestleşen ticari faaliyetler ve gümrük birliği,
ortak pazar alanlarında artışa neden olmuştur. Bu nedenle ülkeler arası ticarette siyasi sınırların etkisi ortadan
kalkmaktadır. Yapılan ticari faaliyetler, ülkeler ve bölgeler ara sında serbest pazar ortamı oluşmasına; bu durum da
yeni pazar arayışları ile serbest ticaret bölgelerinin ortaya çıkmasına imkân sunmaktadır.
Teknoloji, ulaşım ve iletişim sistemlerinin gelişip yaygınlaşması, ticaretin hızlı bir şekilde ve daha uzak yerlere
yapılmasını sağlamıştır. Böylece dünya üzerindeki ticaretin hem hız hem de etki alanı bakımından önemli bir aşa-
ma kaydettiği söylenebilir. Ham maddeler, çeşitlenen üretim kolları ve artan kapasiteye bağlı olarak sanayi sektö-
ründe hızla tüketilmektedir. Bu durum, ham madde üretim bölgeleri ile pazar alanları arasındaki etkileşimi önemli
ölçüde etkilemektedir. Yaşanan bu gelişmeler ve onun getirdiği rekabete dayalı piyasa şartları; ham madde, üre-
tim ve pazar arasındaki ekonomik ilişkinin nitelik yönünden değişmesine neden olur. Ekonomideki bu dönüşüm
nedeniyle üretilen mal ve hizmetlerin zamanında tüketiciye ulaştırılmasında ulaşım önemli bir rol üstlenmektedir.

113