Page 109 - Coğrafya

11 Coğrafya

4) ANADOLU’NUN KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ

İlk yerleşmeler ve kültür merkezleri; iklim şartlarının uygun olduğu, verimli toprakların bulunduğu su kay­
naklarına yakın alanlarda kurulmuştur. Orta kuşağın Ekvator'a yakın kısmında yer alan ve bahsedilen özelliklere
sahip olan Anadolu toprakları, çok eski yerleşim alanları ile ilk kurulan uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Bu
topraklarda kurulmuş olan çok sayıda kültür ve imparatorluk, Anadolu’da derin izler bıraka rak Anadolu medeni­
yetinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Ayrıca Anadolu'da kurulan birçok medeniyetin dünyaya yön veren bir
etkiye sahip olduğunu söylemek mümkündür. Paleolitik Çağ’da avcılık ve toplayıcılıkla yaşamı nı devam ettiren
insanlar, hayvan ve bitki türleri bakımın dan zengin olan Anadolu’yu yurt edinmiştir. Bu dönemde mağara ve ağaç
kovuklarında yaşayan in sanlara ait izlere Anadolu’nun çeşitli yerlerinde rast lanmaktadır. Yarımburgaz (İstanbul),
Tekkeköy (Samsun), Karain, Beldibi ve Belbaşı (Antalya) mağaraları Anadolu topraklarında kullanılmış ilk yer­
leşme alanlarına örnek verilebilir. Neolitik Çağ’da ise Anadolu’nun sulak alanları ile verimli top rakları çevresinde
yerleşmeler kurularak tarımsal üretime geçilmiştir. Bu dö neme ait Anadolu’da bilinen ilk yerleşme alanlarına da
Çatalhöyük (Konya), Hacılar (Burdur), Çayönü (Diyarbakır) ve Göbeklitepe (Şanlıurfa) örnek verilebilir .
lk çağlardan itibaren Anadolu’da Hititler, İyonlar, Urartular, Frigler, Lidyalılar gibi çok sayıda uy garlık kurul­
muştur . Ayrıca Mezopotamya medeniyetleri de zaman zaman Anadolu topraklarında hüküm sürmüştür. Anadolu
kültürü coğrafi konumundan dolayı Mezopotamya medeniyetlerinden etki lenmiştir. Örneğin Asurluların Kayseri
yakınlarında kurmuş olduğu Kültepe ticaret kolonisi sayesinde Anadolu yazı ile tanışmıştır.

Karadeniz K

Truva Alacahöyük Hazar Gölü
Hattuşaş
Gordion
Sard
Smyrna
Efes
Milet Kültepe Tuşpa

Halep Ninova

Cebel
Kadeş Asur
Akdeniz
Iyonlar Hititler
Lidyalılar Urartular
0 200
km Frigler
Harita 1.1: Anadolu'da İlk Çağ'da kurulan medeniyetler

108