Page 35 - Coğrafya

9 Coğrafya

5)Türkiye’de İklim

Türkiye’nin iklim özelliklerinin ortaya çıkmasında; Ekvator’a göre bulunduğu yarım küre, orta kuşakta
yer alması, yarımada ülkesi olması, dağlarının kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, çevresindeki basınç
merkezleri gibi faktörler etkili olmuştur(Şema1.4)
TÜRKİYE'DE İKLİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Mutlak Konumuna Göreceli Konumuna
Bağlı Faktörler Bağlı Faktörler

Kuzey Yarım Küre’de Yer şekilleri
yer alması
Eğim
Yükselti
Orta kuşakta yer
alması Denize göre Bakı etkisi
konum
Dağlarının kıyıya
Çevresindeki
basınç merkezleri ve uzanış doğrultusu
rüzgârlar
Şema 1.4: Türkiye'de iklimi etkileyen faktörler
Türkiye, mutlak konumu itibariyle Akdeniz iklim bölgesinde yer alır. Ancak Türkiye’nin göreceli konumuna
bağlı etkenler, Türkiye’de iklimi etkileyen faktörlerin de çeşitlilik göstermesine neden olur. Yani Türkiye’nin
genelinde Akdeniz iklim koşullarının hâkim olması gerekirken farklı alanlarında farklı özelliklere sahip iklim
tipleri ortaya çıkmıştır. Örneğin Ege kıyılarında Akdeniz iklimi etkili olurken iç kesimlere doğru gidildikçe deniz
etkisinden uzaklaşılması ve yükseltinin artması gibi etkenler nedeniyle step iklimine geçilmektedir.
Türkiye, orta kuşak ülkesi olması nedeniyle yıl içinde dört mevsimi belirgin olarak yaşar. Ancak göreceli
konumuna bağlı faktörlerin etkisiyle dört mevsimin özellikleri farklı iklim bölgelerinde aynı şekilde yaşanmaz.
Örneğin Akdeniz ikliminin etkili olduğu Hatay’da yaz mevsimi koşulları ile Kars’taki yaz mevsimi koşulları aynı
değildir.

Türkiye’de İklim Elemanları
Türkiye’deki iklim elemanları (sıcaklık, basınç ve rüzgârlar, nemlilik ve yağış) Türkiye’nin hem mutlak
konumundan hem de göreceli konumundan etkilenir.

Sıcaklık
Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de olduğu için sıcaklık ortalamalarının en yüksek değeri genelde temmuz
ayındayken en düşük değeri ise ocak ayındadır.
Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe enlem etkisine bağlı olarak sıcaklığın düzenli olarak
azalması beklenir. Ancak sıcaklık göreceli konumuna bağlı faktörlerin etkisiyle güneyden kuzeye gidil-
dikçe düzenli olarak azalmaz. Türkiye’nin batısından doğusuna doğru gidildikçe denizden uzaklaşılması
ve yükseltinin artması gibi faktörlerin etkisiyle sıcaklık ortalamalarında belirgin değişimlerin yaşandığı
gözlemlenir.

34