Page 88 - Coğrafya

Coğrafya 11

1)TÜRKIYE'DE MADENLER VE ENERJI KAYNAKLARININ ETKIN KULLANIMI
Madencilik sektörü, sanayi ve enerji sektörünün çeşitli kollarına ham madde sağlamaktadır. Ülkelerin ge­
lişmişlik düzeyleri madencilik sektörü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Gelişmiş ülkeler; madenleri ham madde
olarak ithal eder, sanayi tesislerinde işleyerek mamul maddeye dönüştürür ve satar. Bu sayede ekonomiye daha
fazla gelir sağlanmış olur. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde ise madenleri işleyecek sanayi kolları yeterince
gelişmemiştir. Bu yüzden madenleri ham madde olarak ihraç etmek bu tür ülkelerin ekonomilerine pek katkı sağ­
lamaz. Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içinde madenciliğe düşen pay; gelişmiş ülkelerde %4, dünya genelinde %2,
Türkiye'de ise %0,82 civarındadır (2016 yılı). Ülkelerin gelişmişlik göstergelerinden biri ürettikleri ve kullandık­
ları enerji miktarıdır. Sanayileşmiş ül keler, yaklaşık 1 milyarlık nüfuslarıyla dünyadaki toplam enerjinin yaklaşık
%60’ını tüketirken az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ise bu enerjinin sadece %40’ını tüketmektedir. Teknoloji­
nin geliştiği sanayileşmiş ülkelerde insanlarının refah seviyesi yüksek, enerji tüketimi de fazladır. Enerji kullanımı;
piyasa koşulları, çevre sağlığı ve teknolojik yeniliklere göre şekillenmekte ve gelişmektedir. Türkiye’de çıkarılan
linyit kömürü, kali tesinin düşük olmasına rağmen en önemli fosil yakıtlarındandır. Türkiye’nin yaklaşık 8,4 milyar
ton linyit, 1,1 milyar ton taş kömürü, 1,1 milyar ton bitümlü şist ve 82 milyon ton asfaltit rezervi bulunmaktadır.
Ülkemizde yerli taş kömürü üretimi, ihtiyacı karşılayamamakta dolayısıyla bu madenin ithalatı her yıl artmaktadır.
Türkiye’nin toryum yatakları bakımından dünyanın sayılı rezervleri arasında yer alması, toryuma dayalı nükleer
enerjinin gelişmesine olanak sağlamaktadır. Ülke kalkınmasında enerjide bağımsız kalabilmenin ve enerji çeşit­
liliğini sağlamanın yolu öz kaynakların geliştirilmesinden geçmektedir. Türkiye; hidrolik enerji, rüzgâr enerjisi,
jeotermal enerji, güneş ve biyokütle enerjileri gibi yenilenebilir enerji kaynakları açısından zengin bir potansiyele
sahiptir.

-KONU KAVRAMA TESTİ-

Soru 1

Aşağıdakilerden hangisi bir madenin işletilmesi için gerekli koşullardan
değildir?

A) Rezervinin yeterli miktarda olması
B) Saf metal oranının yüksek olması
C) İklim koşullarından etkilenmemesi
D) Çıkarılma ve taşıma masrafının az olması
E) Gerekli sermaye ve teknolojinin olması

Soru2

Türkiye, elektrik enerjisi ihtiyacını daha çok hangi enerji kaynağından
karşılamaktadır?

A) Nükleer
B) Doğal gaz
C) Termik
D) Rüzgâr
E) Hidroelektrik

87