Page 102 - Kimya

12. Sınıf Kimya

2. ÜNİTE KARBON KİMYASINA GİRİŞ

HİBRİTLEŞME-MOLEKÜL GEOMETRİLERİ

2.5.2. Molekül Geometrisi

VSEPR’e (Değerlik Katmanı Elektron Çifti İtme Kuramı) göre mole-
külde ortaklanmış elektronlar ile ortaklanmamış elektron çiftleri-
nin birbirinden olabildiğince uzak konumlarda bulunması gerekir.
Böylece elektronların birbirini itmesi en az düzeye iner ve bu durum-
daki atomların konumuna göre molekül geometrisi belirlenir.
Moleküllerin VSEPR gösteriminde,

A: Merkez atomu,
X: Merkez atoma bağlı atom ya da atom gruplarını,

E: Merkez atomun çevresindeki ortaklanmamış elektron çiftlerini
ifade eder.

CH bileşiğinde C atomu merkez atomdur. Merkez atoma 4 tane H
4
atomu bağlıdır. Merkez atomda ortaklanmamış elektron yoktur.

VSEPR gösterimi: AX
4

NH bileşiğinde N atomu merkez atomdur. Merkez atoma 3 tane H
3
atomu bağlanmıştır. Merkez atomda bir tane ortaklanmamış elektron
çifti vardır.

VSEPR gösterimi: AX E
3

2. periyot elementlerinin yaptığı bazı bileşiklerde geometrileri ve
hibritleşmeleri şu şekilde incelenir.

BeH molekülü
2
Molekülde merkez atom berilyumdur. Atom numarası 4 olan berilyum
elementinin elektron dizilimi
2
2
0
0
4 Be : ss pp p12 22 2 0 z
x
y
-. -.
şeklindedir.
Berilyumun 2s ve 2p orbitalleri, bağ yapabilmek için 2s’den 2p’ye bir
elektron vererek hibritleşir ve sp hibrit orbitallerini oluşturur.
1
0
2
1
4 Be : s1 2 ( )( )sp 2 sp 2 p p2 0 z
y
-. - -
102