Page 42 - Kimya

10. Sınıf Kimya

2.1.4. ÇÖZELTİLERİN ÖZELLİKLERİ
ÇÖZELTİLERİN DONMA VE ERİME NOKTALARI
Yandaki görseller incelendiğinde hava sıcaklığının ne kadar düşük olduğu tahmin edilebilir. Hava
sıcaklığı son derece düşük olmasına rağmen (Görsel 2.1.30) deniz suyu neden donmamıştır?
Görsel 2.1.31ʼde kurbağanın yaşadığı su donduğu hâlde kurbağanın donmamasının nedeni ne olabil-
ir? Bu soruların cevabı çözeltilerin özelliklerinde saklıdır. Çözeltilerin donma noktası saf çözücünün don-
ma noktasından düşük, kaynama noktası saf çözücünün kaynama noktasından yüksektir. Kaynayan suya
tuz atıldığında kaynamanın durmasının nedeni de çözeltilerin bu özelliğinden kaynaklanır.
Çözeltilerin bazı fiziksel özellikleri (kaynama noktası, donma noktası...) çözünen madde miktarına ve
maddenin tanecik sayısına veya çözeltinin derişimine bağlı olarak değişir. Bu özelliklere koligatif özel-
likler denir.
Çözeltilerin koligatif özelliklerine günlük yaşamdan birçok örnek verilebilir. Arabalarda radyatöre
konulan antifriz, etandiol (etilen glikol) ve su karışımından oluşan çözeltidir. Antifriz kışın suyun donma
noktasını düşürerek motorun zarar görmesini, sıcak havalarda kaynama noktasını yükselterek motorun
su kaynatmasını engeller.

KARA YOLLARINDA BUZLANMAYA KARŞI ALINAN ÖNLEMLERİN
ETKİLERİ
Kara yollarında buzlanmayı önlemek, kar ve buzu eritmek için sodyum klorür, kalsiyum klorür, pan-
car suyu, kepek gibi ürünler kullanılır. Ülkemizde bu amaçla en çok tercih edilen ürün sodyum klorürdür.
Buzlanmayı önlemek için kullanılan tuz trafik kazalarını önler. Ancak kullanılan tuz buharlaşmadığı
ve yok olmadığı için ekolojik sisteme de zarar verir.
Yer altı sularına sızan tuzlu su insan, hayvan ve bitki sağlığını etkiler. Bitki örtüsü üzerinde yaprak
hasarına ve bitkinin ölümüne sebep olabilir.
Memelilerde ve kuşlarda tuzlu su içmek tuz zehirlenmesine neden olabildiği gibi yol kenarına sıçrayan
tuzu tüketen hayvanların ölümüne neden olabilir.
Tuzun yol açtığı korozyon nedeniyle köprüler ve yollar tahrip olur (Görsel 2.1.34), bu yüzden yenile-
nen yol çalışmaları ülke ekonomisine de zarar verir.

TARTIŞINIZ
İÇERİK:
Kara yollarında ve taşıtlarda buzlanmaya karşı alınan ve alınabilecek önlemlerin olumlu ve olum-
suz etkilerini yukarıdaki metinden farklı olarak sınıfınızda aşağıdaki yönerge adımlarını takip ederek
tartışınız.
SÜRE: 1 ders saati
TARTIŞMADA DİKKAT EDİLECEK KURALLAR:
Sınıf içi tartışmalarda karşısındakini dinleme ve görgü kurallarına uygun verimli tartışma, araştırma,
düşünme, iletişim becerileri
ARAÇ VE GEREÇLER:
Yazılı ve görsel materyaller, ders kitabı
Yönerge:
1. Sınıf iki gruba ayrılır. Birinci gruba buzlanmaya karşı alınan önlemlerin olumlu etkileri, ikinci gru-
ba alınan önlemlerin olumsuz etkileri paylaştırılır.
2. Gruplar 10 dakika seçtikleri konuyla ilgili kendi aralarında tartışır.
3. Tartışma sonunda gruplar birer sözcü seçer. Sözcüler sınıf önünde sırasıyla kendi grubunun fikirlerini
sunar.
4. Sözcüler sunum sonrası varsa gruplardan gelebilecek soruları önce dinler, sonra cevaplar.

42