Page 47 - Kimya

Kimya 10. Sınıf

Kristallendirme
Katı-sıvı homojen karışımlarından katının sıcaklıkla çözünürlüğünün değişiminden yararlanarak
yapılan ayırma yöntemidir. Katıların çözünürlüğü genellikle sıcaklıkla artar. Sıcaklık düşürüldüğünde
çözeltide çözünen katı bileşenin çözünürlüğü azalacağı için çözünen madde tekrar çökmeye başlar.
Çöken madde geometrik şekilli katılar hâlinde çöker. Belirli geometrik şekle sahip katı parçalarına kris-
tal, olaya kristallenme denir.
Ayrımsal Kristallendirme
Çözünürlükleri birbirinden çok farklı olan katı-katı karışımlarını veya içinde birden fazla katı çözün-
müş olan çözeltilerin ayrılmasında ayrımsal kristallendirme kullanılabilir. İki veya daha çok mad-
denin çözünürlük farkı ile ayrılmasına ayrımsal kristallenme denir. Ayrımsal kristallendirme yöntemi
çözünürlükleri sıcaklıkla artan veya azalan iki bileşeni birbirinden ayırmak için kullanılabilir.
Örneğin tuz-şeker karışımını bileşenlerine ayırabilmek için tuz ve şekerin sudaki çözünürlüklerinin
sıcaklıkla değişimlerinin farklı olmasından yararlanılır.

KARIŞIMLARI AYIRMA DENEYLERİ

2.2.1. ETKİNLİK MIKNATIS İLE AYIRMA
Araç ve Gereç

• Demir tozu
• Kükürt tozu
• Saat camı (2 adet)
• Spatül
• Cam çubuk
• Mıknatıs

ETKİNLİĞİN AMACI Görsel 2.2.13: Mıknatısla ayırma
Karışımı oluşturan bileşenleri mıknatıstan etkilenme özelliklerinin farklılığından yararlanarak ayır-
mak (Görsel 2.2.13).

ETKİNLİK BASAMAKLARI
1. Demir ve kükürt tozu bir saat camı üzerinde cam çubuk yardımıyla karıştırılır.
2. Karışıma mıknatıs yaklaştırılarak mıknatıstan etkilenen bileşen karışımdan ayrılır.
3. Mıknatıs tarafından çekilen madde diğer saat camına alınır.
4. İşlem birkaç kez tekrar edilir.

ETKİNLİĞİN SONUÇLANDIRILMASI
1. Karışıma yaklaştırılan mıknatısın karışımdaki maddeler üzerindeki etkisi nasıl olmuştur?
2. Mıknatıs ile ayırma yöntemini bütün katı-katı karışımlarını bileşenlerine ayırmak için kullanabilir
misiniz?

47