Page 52 - Kimya

10. Sınıf Kimya

3. ÜNİTE ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR

ASİTLER VE BAZLAR

3.1.1. ASİTLERİN VE BAZLARIN AYIRT EDİLMESİ

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

Gıda maddeleri yapılarında birçok kimyasal madde bulundurur. Bu kimyasal maddeler asit veya baz
olabilir. Bazı meyvelere ekşi tadı yapılarında bulunan asitler verir. Örneğin elmaya ekşi tat veren içer-
diği malik asittir. Bazı üzümlerde tartarik asit, zeytin yağında oleik asit, ekşimiş sütte laktik asit bulunur.
Sirkenin yapısında asetik asit, limonun yapısında ise sitrik asit bulunur (Görsel 3.1.2). Gıda maddeler-
inde bulunan asitlerin birçoğu zayıf asit olduğu için insan sağlığına, mide rahatsızlığı olanlar hariç, zarar
vermez.
Limon suyunun mermeri aşındırdığına, sirkenin kireç lekelerini çıkardığına şahit olmuşsunuzdur.
Asitler aşındırıcı özelliğe sahiptir.

Asitlerin Genel Özellikleri
• Asitlerin tadı ekşidir.

• Genellikle suda iyonlarına ayrışarak çözündükleri için sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
• Mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çevirir.
• Asitler bazlarla tepkimeye girerek tuz oluşturur.
• Asitler aşındırıcı özelliğe sahiptir. Ciltle temas ettiklerinde yakıcı etki gösterir.
• Asitler karbonatlı bileşiklere etki ederek CO 2 gazı açığa çıkarır.

CaCO (k) + 2HCl(suda) CaCl 2 (suda) + CO (g) + H 2 O (s)
3

2
• Asitler bazı metallerle (Mg, Fe, Zn gibi) tepkimeye girerek hidrojen gazı çıkmasına neden olur.
2HCl (suda) + Zn(k) ZnCl 2 (suda) + H (g)
2
Asitler bu nedenle aşındırıcı özelliğe sahiptir.

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ

Hardal (Görsel 3.1.3) ve acı biber gibi bazı gıda maddelerinin tadı acıdır. Bu gıda maddelerine acı tadı
veren yapılarında bulunan bazlardır.
Bazlar sadece gıda maddelerinin yapısında değil, günlük hayatta kullandığımız kireç, sabun, deter-
jan, çamaşır sodası gibi maddelerin yapısında da bulunmaktadır. Bu maddeler ciltle temas ettiğinde ciltte
kayganlık hisssi oluşturur.

Bazların Genel Özellikleri
• Bazların tadı acıdır.
• Bazlar ciltte kayganlık hissi oluşturur.
• Genellikle suda iyonlarına ayrışarak çözündükleri için sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
• Kırmızı turnusol kâğıdının rengini maviye çevirir.
• Bazlar asitler ile reaksiyona girerek nötralleşme tepkimesi verir.
• Bazlar amfoter metallerle (çinko, krom, alüminyum gibi) reaksiyona girerek hidrojen gazı çıkması-
na neden olur.
52