Page 71 - Tarih

Tarih 10. Sınıf

Osmanlı diplomasisinin bir başarısı olan bu antlaşmaya göre Ferdinand, Macaristan topraklarında iddia
ettiği haklardan vazgeçmiş ve Jan Zapolya’yı Osmanlı vasalı olarak tanımıştır. Kanuni, Ferdinand’ın Kuzey
Macaristan’daki hâkimiyetini kabul etmiş ancak Osmanlıların hak iddia ettiği bölgeler için Avusturya’nın
vergi ödemesi hükme bağlanmıştır. Protokolde Avusturya Arşidükü Ferdinand, Osmanlı sadrazamına
eşit kabul edilmiştir.

Macar Kralı Zapolya’nın ölümüyle Ferdinand, bütün Macaristan’ı ilhak etmek üzere harekete geçmiştir.
Macar meselesine kesin olarak son vermek isteyen Kanuni, 1541’de yeniden sefere çıkmış ve Alman
kuvvetlerini ani bir baskınla dağıtmıştır. Bu galibiyet sonrası Budin, beylerbeylik merkezi yapılmıştır.

Zigetvar Seferi (1566)

Avusturya’nın; Osmanlı idaresindeki Macar topraklarına saldırılara devam etmesi üzerine 1566’da 72
yaşında Zigetvar üzerine yürüyen Kanuni, hücumlar sürerken vefat etmiştir. Ordunun moralinin bozul-
maması için vefatı askerden gizlenmiş ve ertesi gün Zigetvar fethedilmiştir.

Zigetvar Kalesi’nin Düşmesi
Zigetvar şehri (Görsel 5.13), etrafı
surlarla çevrili bir kale ile eski ve yeni
kentten oluşuyordu. Kalenin etra-
fında su dolu hendekler vardı. Bir
ay süren kuşatmada her iki tarafta
da yüksek miktarda can kaybı oldu.
Yoğun top ateşi ve hendeklerdeki
suyun akıtılmasından sonra, önce
eski şehir ardından da yeni şehir
bölümü alındı. Kalede ise direniş
sürdü. Üç genel hücumun ardından
5 Eylül’de açılan bir lağıma yerleş-
tirilen humbaranın ateşlenmesiyle
Görsel 5.13
kalenin altında müdafilerin sakladığı barut mahzeni ateş aldı ve ardarda Zigetvar (Temsilî)
patladı. Savunmanın çökmesi üzerine ümitsiz duruma düşen komutan,
yanındaki askerlerle kaleden çıkmak için yarma hareketine giriştiyse
de yaralı hâlde esir düştü (David, 2009, s.158'den düzenlenmiştir). ÖRNEK METİN

Kanuni’nin ölümünden sonra II. Selim zamanında Avusturya ile bir antlaşma yapılmış olsa da III. Murad
devrinde mücadeleler yeniden başlamıştır. III. Mehmet devrinde Erdel, Eflâk ve Boğdan’ın Avusturya’dan
destek alarak kurduğu ittifak sonucunda Osmanlı Devleti, Estergon ve Vişegrad kalelerini kaybetti. Bunun
üzerine Sultan III. Mehmet, Avusturya üzerine sefere çıktı. Bu seferle Kanuni Dönemi’nde alınamayan
Eğri Kalesi alındı. 1596’da Haçova’da yapılan mücadelede Avusturya topçusunun üstün ateş gücü nede-
niyle savaş Osmanlı aleyhine döndü. Avusturya askerleri, Otağ-ı Hümâyun’a kadar yaklaştı ve askerlerin
büyük bir kısmı Türk ordugâhında yağmaya başladı. Bu sırada asker olmayıp seyis, aşçı gibi çeşitli geri
hizmetlerde çalışanlar; ellerine geçirdikleri aletlerle Avusturya askerlerine saldırdı. Bu hareket Osmanlı
ordusunun toparlanmasını sağladı ve zaferin kazanılmasında etkili oldu. Osmanlıların galibiyetiyle so-
nuçlanan bu büyük savaştan sonra meydan savaşları, yerini yavaş yavaş siper savaşlarına bıraktı. III.
Mehmet Dönemi’nde meydana gelen Haçova Savaşı’nda zaferi kazandıran Osmanlıların uyguladığı
taktikten ziyade zafer sarhoşluğu yaşayan Avusturya ordusunun içine düştüğü disiplinsizlikti.

70