Page 4 - Fen Lisesi 11 | 1.Ünite
P. 4
1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET
1.1. Vektörler
Fizikte nicelikler ikiye ayrılır. Bunlardan biri, yalnızca sayı ve birimle ifade edilen skaler niceliklerdir. Ör-
neğin 300 Cd ışık şiddeti, 2,7 kg fıstık, 5 A akım şiddeti vb. Diğeri ise sayı ve birimin yanı sıra niceliklerin
yön ve doğrultusu bilinmediğinde tanımlanamayan vektörel niceliklerdir. Örneğin kuvvet, hız, elektrik alan,
manyetik alan, ivme vb.
Verilen herhangi bir noktadan sonsuz sayıda doğru geçer. Aşağıda Şekil 1.1’de, belirlenen bir A noktasın-
dan geçebilecek sonsuz sayıdaki d , d , d , … doğrularından bir kısmı çizilmiştir. Şekil 1.2’de görüldüğü
1 2 3
üzere A ve B olarak belirlenen iki noktadan geçecek şekilde çizilebilecek doğru, tek bir tane d doğrusudur.
d doğrusu üzerinde A noktasından başlayıp B noktasında biten, yönlü AB doğru parçasına vektör denir.
Doğru parçasının vektör olduğunu belirtmek için sembolü üzerine ^ h işareti konur ya da koyu renkle ya-
zılarak AB vektörünün büyüklüğü şeklinde ifade edilebilir. Bu kitapta niceliklerin vektör olduğunu belirtmek
için sembolleri üzerine ^ h işareti konacaktır.
d
1
d 2 d
B
A
d 3
AB
d 4
A
d 5
d 6
Şekil 1.1: A noktasından geçen doğrular Şekil 1.2: A ve B noktası arasına çizilen AB vektörü
1.1.1. Vektörlerin Özellikleri
Vektörlerin tam olarak ifade edilmesi için
Vektörün doğrultusu
1. Başlangıç (uygulama) noktası, K vektörünün büyüklüğü
2. Doğrultusu,
3. Yönü, K Y
4. Büyüklüğü (şiddeti) K =
Vektörün yönü
olmak üzere dört temel özelliğinin bilinmesi
gerekir. X
X noktasında başlayıp Y noktasında bitecek Başlangıç (uygulama) noktası
Şekil 1.3’te çizilen herhangi bir K vektörü ele
Şekil 1.3: K vektörünün gösterimi
alındığında doğru parçasının sonuna konan ok,
vektörün yönünü ifade eder. X ve Y noktasından geçecek şekilde çizilebilecek tek bir doğru, vektörün doğ-
rultusu olarak ifade edilir. Yönlendirilmiş doğru parçasının uzunluğu ise vektörün büyüklüğüdür. Vektörel
gösterimde vektörler, büyüklükleriyle orantılı olarak çizilir. Vektörlerin büyüklükleri, örneğin K vektörünün
büyüklüğü mutlak değer içine alınan K ya da normal bir yazımla K olarak ifade edilebilir.
14
