Page 23 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Formülde kullanılan büyüklüklerin SI sistemindeki sembol, birim ve birim sembolü Tablo 2.5’te verilmiştir.

Tablo 2.5: Birim Tablosu
Fiziksel Büyüklük Sembol Birimi Birimin Sembolü
elektriksel iş W joule J
yük q coulomb C

elektriksel potansiyel V volt V
Şekil 2.16’daki düzgün elektrik alanı içinde q yükünden r kadar uzaklıktaki A noktasında bulunan +1 birim
1
q yükü, q yükünden r kadar uzaklıktaki B noktasına götürüldüğünde yapılan elektriksel iş, iş enerji teore-
0 2
mine göre aşağıdaki işlem basamakları ile bulunur.

E
q
V V B
A
q q q q q
0 0 0 0 0
r A B
1
r
2
Şekil 2.16: Düzgün elektrik alan içinde A noktasından B noktasına götürülen +1 birim q yük
0
r uzaklığında bulunan q ve q yük sisteminin r uzaklığında bulunan q ve q yük sisteminin
1 0 2 0
elektrik potansiyel enerjisi elektrik potansiyel enerjisi
qq$ 0 qq$ 0
E PA = k $ ile ifade edilir. E PB = k $ ile ifade edilir.
r 1 r
2
Yapılan elektriksel iş

= D E = E - E
W AB
P PB PA
qq$ qq$
= k $ 0 - k $ 0
W AB
r 2 r 1
q q
= q c k $ - m
W AB $ k
0 r 2 r 1
= q ] V - V g = q $ V şeklinde olur.
W AB B A
0 0 AB
Örnek: +q yüklü noktasal parçacığın X ve Y noktalarındaki elektriksel potansiyeli sırasıyla 24 V ve
6 V’tur.
+q
Y X
V = 6 V V = 24 V
X
Y
Buna göre yükü 3 Coulomb olan bir cismi Y noktasından X noktasına sabit hızla götürmek
için elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş kaç J’dür?

Çözüm: Yükü q olan bir parçacık potansiyeli V olan bir noktadan V olan bir noktaya taşındığında
Y
X
elektriksel kuvvetlerin yaptığı iş ifadesi
W = q∙V = q∙(V − V ) şeklindedir. Değerleri yerlerine yazdığımızda
X
Y
YX
W = 3∙(24 − 6) = 3∙18 = 54 J bulunur. Sonuç pozitif olduğundan bu işi dış bir kuvvet yapmıştır.

231