Page 24 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Örnek: Aynı düzlem üzerinde bulunan noktasal q ve q yüklü cisimlerinin yükleri sırasıyla 4q ve
1 2
3q’dur. A noktasında bulunan 4q yüklü cisim sabittir.
q = 4q q = 3q
1 2
A 2d B 4d C

$
kq 2
3q yükünü B noktasından C noktasına götürmek için yapılan iş kaç ’dir?
d
Çözüm: Yapılan iş, sistemin elektrik potansiyel enerjisindeki değişimine eşit olacağından 3q yüklü
cismin B noktasındaki enerjisine E , C noktasındaki enerjisine E denirse
Pİlk Pson

E = E − E
P PSon Pİlk
$
$
4q 3q 4q 3q
E = k $ - k $
P 6 d 2 d
2 q 2 6 q 2
E = k $ - k $
P d d
4k q$$ 2
E = - bulunur.
P d
Sonucun negatif çıkması yapılan işin sistemin iç kuvvetleri tarafından yapıldığını ifade eder.

Elektrik alanı çizgilerinin yönünde elektriksel potansiyeli daima azalır. Örneğin Şekil 2.17’deki yüklü bir
levhanın y doğrultusunda olan elektrik alan çizgileri içinde A noktasının potansiyeli B noktasının potan-
siyelinden büyüktür. +1 birim q deneme yükü A noktasından B noktasına götürüldüğünde elektriksel
0
potansiyel enerji kaybeder. Bu da A noktasının potansiyelinin B noktasının potansiyelinden büyük olması
anlamına gelir.

+ + + +
.A

E
.B
_ _ _ _

Şekil 2.17: Elektrik alan
çizgileri, A ve B noktaları

Şekil 2.18’deki yüklü bir levhanın y doğrultusunda olan elektrik alan çizgileri içinde +1 birim q deneme
0
yükü, A noktasından B noktasına gittiğinde elektriksel potansiyel enerjisinde bir değişme olmaz. Dolayı-
sıyla A ve B noktalarının elektriksel potansiyelleri V = V şeklinde olur.
B
A
+ + + +

A B
E
_ _ _ _

Şekil 2.18: Elektrik alan
çizgileri, A ve B noktaları

232