Page 4 - Fen Lisesi Fizik 9 | 3. Ünite
P. 4
3� 1� Bir Boyutta Hareket
Evrendeki her şey hareket hâlindedir. Durgun görünen dağlar bile dünyanın günlük ve yıllık hareketleri ne-
deniyle aslında hareket hâlindedir. Hareket eden nesnelerin hızlarını hesaplamak ve yönlerini belirtmek için
hareket etmediği kabul edilen bir nokta belirlenir, bu noktaya referans noktası denir.
Bir cisim, referans noktasına göre zamanla yerini değiştiriyorsa bu cisim hareket ediyor denir. Matematikte
kullanılan sayı doğrusunun sıfır noktası referans olarak seçildiğinde +x tarafına doğru giden hareketlilere
pozitif, -x tarafına doğru giden hareketlilere de negatif yönlü denecektir (Şekil 3.1).
Pozitif yön
-X (m) -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 X (m)
Negatif yön
-X (m) -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 X (m)
Şekil 3�1: Pozitif-negatif yönde hareket eden otomobil
3� 1� 1� Hareket Çeşitleri
Cismi oluşturan parçacıklar birlikte aynı yönde hareket ediyorsa
öteleme hareketi yapmaktadır. Örneğin doğrusal yoldaki otomobil ve
trenin hareketi öteleme hareketidir (Görsel 3.1 ve Görsel 3.2). Bu ünite-
de bir boyutlu öteleme hareketleri incelenecektir.
MERAKLISINA
Öteleme hareketi konulu simülas-
yon
Görsel 3�1: Otomobil hareketi Görsel 3�2: Tren hareketi
Parçacıklar sabit bir nokta etrafında çember çizerek hareket ediyorsa dönme hareketi yapmaktadır. Örneğin
vantilatörün ve dönme dolabın hareketi dönme hareketidir (Görsel 3.3 ve Görsel 3.4).
Görsel 3�3: Tavan vantilatörünün hareketi Görsel 3�4: Dönme dolabın hareketi
Parçacıklar sabit zaman aralıklarında sabit mesafeler arasında gidip gelme hareketi yapıyorsa titreşim hare-
keti yapmaktadır. Örneğin saat sarkacının ve metronomun hareketi titreşim hareketidir (Görsel 3.5 ve
Görsel 3.6).
Görsel 3�5: Saat sarkacının hareketi Görsel 3�6: Metronomun hareketi
58
