Page 2 - Fen Lisesi Kimya 11

ATOMUN
1. BÖLÜM KUANTUM MODELİ

■ Atomun kuantum modeline niçin ihtiyaç duyulmuştur?
■ Atomun kuantum modeli hangi bilimsel çalışma sonuçlarından ortaya
çıkmıştır?
■ Modern AtomTeorisi’ne göre atomların elektron dizilimleri nasıl yapılır?

1.1.1. Atomun Kuantum Modeliyle Açıklanması
Dalton atom
modeli
Atom kavramı MÖ 5. yüzyıla dayanmaktadır. Atom için tasarlanan
ilk model Dalton atom modelidir. Atom ile ilgili oluşturulan modellerde
(Görsel 1.1) ifade edilen genel bilgiler aşağıda belirtilmiştir.
Dalton atom modeli: Atomlar içi dolu kürelerdir.
Thomson atom modeli: Atom içerisinde (+) ve (-) yükler homojen
olarak dağılmıştır.
Rutherford atom modeli: Alfa tanecikleri deneyi ile atom çekirdeği
Thomson atom keşfedilmiş ve çekirdeğin atomun merkezinde küçük bir hacimde top-
modeli
landığı belirtilmiştir. Ayrıca atomun büyük bir kısmının boşluktan oluştu-
ğu ve bu boşlukta elektronların yer aldığı ifade edilmiştir.
Bohr atom modeli: Elektronların çekirdek etrafında belirli yarıçap ve
belirli enerjili dairesel yörüngelerde yer aldığı ifade edilmiştir.
Bu modellerin açıklayamadığı elektron gibi küçük parçacıkların dav-
ranışlarını Kuantum Kuramı açıklamaya çalışmış ve böylece Modern
Atom Teorisi oluşturulmuştur.
Rutherford atom
modeli Büyük cisimler için kesinlikle geçerli olan klasik mekanik kuramlar
elektron gibi küçük cisimlerin davranışlarını açıklamada yetersiz kal-
maktadır. Bu nedenle atom yapısının yeni bir yaklaşımla açıklanması
zorunlu hâle gelmiştir. Max Planck (Maks Plank), cisimlerin yaydıkları
ışıma ile dalga boyu arasındaki ilişkiyi açıklamak için kuantum kuramını
öne sürmüştür. Planck’ın Kuantum Kuramı bilimde köklü bir değişikliğe
yol açmıştır.
Bohr atom Kuantum Kuramı’nın gelişmesinde Louis de Broglie (Lui dö Birojli)
modeli
ve Werner Heisenberg’in (Vernır Hayzınberg) katkıları çok büyüktür.
De Broglie, elektronun hem parçacık hem de dalga özelliğine sahip
olduğunu önererek dalga-tanecik ikiliğini geliştirmiştir. Heisenberg ise
elektron gibi küçük taneciklerin aynı anda hızının ve konumunun bel-
li olamayacağını belirtmiştir. Böylece Heisenberg elektronun çekirdek
etrafında belirli yarıçaplı yörüngelerde dolandığı ifadesini çürütmüştür.
Kuantum Kuramı’ndaki gelişmeler, elektronların, atomların ve mole-
Modern Atom küllerin enerjilerini ve davranışlarını açıklayan Schrödinger (Şirödinger)
Teorisi
dalga denklemi ile zirveye ulaşmıştır. Schrödinger denklemi hidrojen
atomundaki elektronun enerji paketlerine ve atom orbitali adı verilen
bir seri dalga fonksiyonlarına sahip olduğunu gösterir. Kuantum sayıla-
rından yola çıkarak adlandırılan atom orbitalleri bir elektronun bulunma
Görsel 1.1: Atom modelinin
gelişim süreci olasılığının yüksek olduğu bölgeleri gösterir. Hidrojen atomu için elde
edilen bu sonuçlar, bazı küçük değişiklikler yapılarak daha karmaşık
atomlara da uygulanmıştır.

14 KİMYA 11. SINIF