Page 5 - Fen Lisesi Kimya 11

MODERN ATOM TEORİSİ

Fotonun yoğunluğunun en yüksek olduğu yer, fotonun bulunma ih-
timalinin en yüksek olduğu yerdir. Dolayısıyla fotonun bulunma ihtimali
Elektron
olan yer dalga fonksiyonunun karesi ile doğru orantılı olmalıdır. bulutu Proton
Dalga mekaniğine göre çekirdek etrafında elektronun büyük olası-
lıkla bulunabileceği elektron bulutu vardır. Elektron bulutları bazı böl- Nötron
gelerde çok yoğundur ve bu bölgelerde elektronun bulunma olasılığı
yüksektir. Çekirdeğe yakın bölgelerde elektronun bulunma olasılığı ar-
tarken çekirdekten uzaklaştıkça elektronun belli bir bölgede bulunma
olasılığı azalır.
Modern Atom Teorisi, Bohr atom modelindeki belirli enerji seviyesin-
deki yörüngeler yerine, belirli enerji seviyesindeki enerji kabukları ifa-
desini kullanır. Bu kabuklar alt kabuklara ayrılır, alt kabuklarda da elekt- Elektron
ronların işgal ettiği orbitaller bulunur. Modern atom modeline elektron
Görsel 1.7: Modern atom modeli
bulut modeli de denir (Görsel 1.7).
(Bulut modeli)

b) Tek Elektronlu Atomlar/ İyonlar İçin Elektronların
Bulunma Olasılığı
Atomlardaki elektronların aynı anda konumu ve hızı belirli değildir.
Elektronun atom etrafında konumu bilindiğinde hızı belirsiz, hızı bilin-
diğinde konumu belirsiz hâle gelir. Hız, enerji ile ilişkili olduğundan ko-
num ile enerji tamamlayıcı özelliklerdir. Bu nedenle konum hakkında
ne kadar çok şey bilindiğinde enerji hakkında o kadar belirsizlik olur.
Elementlerin özellikleri elektronların enerjisine bağlıdır.
Elektronun konumu iyi bilinmediği, enerjisinin iyi bilindiği durumlar-
da elektronun konumu hakkında olasılık dağılım haritaları tanımlanır.
Elektronun nerede bulunabileceğini gösteren olasılık dağılım haritaları
orbitallerle ifade edilir. Çekirdek etrafında belirli enerji kabuklarında or-
bitaller bulunur.
Atomlardaki kabukların enerjileri çekirdekten uzaklaştıkça artarken
çekirdeğe yaklaştıkça azalır. Dolayısıyla bu kabuklarda bulunan orbitallerin
enerjileride çekirdekten uzaklaştıkça artar.
Atomdaki elektronlar daha düşük enerjili kabuklardaki orbitallerde bu-
+
2+
lunmak ister. H, He , Li gibi tek elektronlu atom ve iyonlarda bulunan bir
1 2 3
elektron, temel hâlde n=1 enerji kabuğundaki en düşük enerjili orbital-
de bulunur. Hidrojen atomunun bir elektronu enerji alarak uyarıldığında
elektron yüksek enerjili üst kabukların birinde bulunur (n=2, 3, 4 …).
Tek elektronlu atomlarda aynı kabuktaki orbitallerin enerjileri eşit olur-
ken kabukları farklı olan orbitallerin enerjileri eşit değildir.
Tek elektronlu atom ve iyonlarda üst enerji kabuklarına çıkıldıkça
enerji seviyeleri arasındaki fark azalır. Fakat hiçbir zaman bir üst ener-
ji kabuğundaki orbitalin enerjisi bir alt kabuktaki orbitalin enerjisinden
az olamaz. Hidrojen atomu için üçüncü enerji kabuğundaki bir orbita-
lin enerjisinin, ikinci enerji kabuğundaki bir orbitalin enerjisinden küçük
olma durumu yoktur.
Hidrojenin temel hâldeki bir elektronu enerji alarak üst enerji kabuk-
larına geçer ve hidrojen atomu uyarılmış olur. Hidrojen atomunun uya-
rılmış hâldeki elektronu kararsızdır.

17
KİMYA 11. SINIF