Page 7 - Fen Lisesi Kimya 11

MODERN ATOM TEORİSİ

Üç kuantum sayısından sonra bir atomdaki elektronların hareketi-
ni açıklamada dördüncü bir kuantum sayısı geliştirilmiştir. Bu kuantum
sayısı spin kuantum sayısıdır. Spin kuantum sayısı belirli bir elektronun
davranışını açıklar.

Baş Kuantum Sayısı
Baş kuantum sayısı “n” ile gösterilir. Baş kuantum sayısı elektronun
ait olduğu kabuğu veya enerji düzeyini belirtir. Kabuklar elektronun bu-
lunma olasılığının yüksek olduğu bölgelerdir. Baş kuantum sayısı (n), 1
Bilgi Kutusu
veya daha büyük tam sayı değerini alır. n = 1, 2, 3, 4 … tam sayı değer-
leridir. Baş kuantum sayısını gösteren kabuklar K, L , M, N, O, P … gibi Alt kabukların İngilizce adla-
harflerle de gösterilir. Baş kuantum sayısı arttıkça elektronun çekirdeğe rının baş harfleri ile orbitaller
olan uzaklığı ve potansiyel enerjisi artar. s, p, d, f ... sembolleri ile gös-
terilir
Açısal Momentum Kuantum Sayısı s: Sharp (keskin)
Açısal momentum kuantum sayısı “ℓ” ile gösterilir. Açısal momen-
p: Principal (asıl baş)
tum kuantum sayısı orbitalin türünü ve şeklini açıklar. Açısal momentum
d: Diffuse (yayılmış)
kuantum sayısının alabileceği değerler baş kuantum sayısı n’nin değe-
rine bağlıdır. Herhangi bir n değeri için, ℓ’nin alabileceği değerler 0 ile f: Fundamental (temel)
n-1 arasındaki tam sayılardır. ℓ = 0, 1, 2, 3 … (n-1) değerlerini alabilir.

n = 1 için ℓ= n-1’den ℓ= 1-1 = 0 değerini alır.
n = 2 için ℓ= n-1’den ℓ= 2-1 = 1 ise ℓ; 0 ve 1 değerlerini alır.

n = 3 için ℓ= n-1’den ℓ= 3-1 = 2 ise ℓ; 0, 1 ve 2 değerlerini alır.
n = 4 için ℓ= n-1’den ℓ= 4-1 = 3 ise ℓ; 0, 1, 2 ve 3 değerlerini alır.
Açısal momentum kuantum sayısı, baş kuantum enerji seviyelerinin
alt enerji seviyelerine göre ayrıldığını gösterir. Bu şekilde ayrılan enerji
seviyelerine alt kabuk (ikincil katman) denir. Alt kabuklarda s, p, d, f
gibi harflerle gösterilen orbitaller bulunur.
Açısal momentum kuantum sayısı ℓ=0, s orbitalini; ℓ=1, p orbitalini;
ℓ=2, d orbitalini; ℓ=3, f orbitalini temsil eder.

ℓ 0 1 2 3

Orbitalin Türü s p d f

ℓ= n-1 kuralına göre 1. kabukta s orbitali, 2. kabukta s ve p orbitalleri,
3. kabukta s, p ve d orbitalleri, 4. kabukta s, p, d ve f orbitalleri bulunur.
Örneğin 2. kabuktaki 2s ve 2p orbitallerine alt kabuklar denir. Burada 2
sayısı baş kuantum sayısı (n) değerini, s ve p ise açısal momentum kuan-
tum sayısı (ℓ) değerlerini belirtmektedir.

Manyetik Kuantum Sayısı
Manyetik kuantum sayısı “m ” ile gösterilir. Manyetik kuantum sayısı
ℓ
orbitalin uzaydaki yönelimini gösterir. İkincil kabukta bulunan farklı
orbitaller çeşitlli şekillerde bulunur. Bu orbitaller, dış manyetik alanla
etkileşerek çeşitli enerji seviyelerine ayrılır. İkincil kabuktaki orbitallerden
manyetik alana dik olan orbital ile etkileşim olmaz.

19
KİMYA 11. SINIF