Page 12 - Fen Lisesi Kimya 11

d Orbitalleri
d orbitalleri birinci ve ikinci enerji seviyesinde bulunmaz. d orbitalleri
n = 3 enerji seviyesi ile başlar ve açısal momentum kuantum sayısı ℓ=
2, manyetik kuantum sayısı m = -2, -1, 0, +1, +2 olan beş tane d orbi-
ℓ
tali bulunur. Bu d orbitalleri d , d , d , d , d şeklindedir (Görsel
z 2 x 2 -y 2 xy xz yz
1.16). d orbitallerinin aynı alt kabukta enerjileri aynı olmasına rağmen
manyetik alan uygulandığında manyetik kuantum sayısı m ’ye bağlı
ℓ
olarak yöneltileri farklıdır. d orbitalleri manyetik alan uygulandığında iki
tanesi koordinat ekseninde (d , d ), üç tanesi simetri ekseninde
z 2 x 2 -y 2
(d , d , d ) bulunur. d orbitallerinin büyüklükleri ve enerjileri baş kuan-
xy xz yz
tum sayısı ile birlikte artar.

Görsel 1.16: d orbitallerinin elektron yoğunluğu ve sınır yüzey diyagramları

f Orbitalleri
f orbitalleri ilk üç enerji seviyesinde bulunmaz. f orbitalleri n=4 enerji
seviyesi ile başlar ve açısal momentum kuantum sayısı ℓ = 3, manye-
tik kuantum sayısı m = -3, -2, -1, 0, +1, +2, +3 olan yedi tane f orbitali
ℓ
bulunur.
d orbitallerinden daha yüksek enerjiye sahip f orbitalleri atom nu-
maraları 57’den büyük elementlerin davranışlarını açıklamak için çok
önemlidir. Fakat f orbitallerinin sınır yüzey diyagramlarının çizimleri çok
karmaşık olduğundan bu orbitallerin şekillerine yer verilmeyecektir.

24 KİMYA 11. SINIF