Page 13 - Fen Lisesi Kimya 11
P. 13
MODERN ATOM TEORİSİ
d) Çok Elektronlu Atomlarda Orbitallerin Enerjileri
Tek elektronlu atom ve iyonlarda elektronun enerjisi sadece baş
kuantum sayısına göre değişir. Tek elektronlu hidrojen atomunda aynı
enerji seviyesindeki orbitallerin enerjileri aynıdır. Çok elektronlu atom-
larda bir orbitalin enerjisi baş kuantum sayısı (n) ve açısal momentum
kuantum sayısına (ℓ) bağlı olarak değişir. Grafik 1.2’de çok elektronlu
atomlarda katman ve alt katmanların enerji düzeyleri gösterilmiştir.
5d Bilgi Kutusu
n=6 6s 4f
Enerji n=5 5p 4d Tek elektronlu hidrojen atomu
için orbitallerin enerjileri
5s
4p 1s < 2s = 2p < 3s = 3p = 3d
n=4 3d
4s < 4s = 4p = 4d = 4f < …. şek-
3p lindedir.
n=3 3s
2p
n=2 2s
1s
n=1
Grafik 1.2: Çok elektronlu bir atomda katman ve alt katmanların enerji düzeyleri
Grafik 1.2’deki çok elektronlu atomda katman ve alt katmanların enerji
düzeyleri ve bu katmanlara elektron yerleşimi aşağıdaki gibidir.
■ Alt katmanların enerji düzeyleri kısa bir çizgi ile gösterilmiştir. Bu
enerji düzeyleri atomların temel hâllerinde aynı enerjiye sahiptir.
■ Katmanların enerjileri baş kuantum sayısının (n) artmasıyla artar.
■ Baş kuantum sayısı arttıkça katmanlar arasındaki enerji farkı aza-
lır. Bu nedenle üçüncü katmandan sonra alt katman enerji düzey-
lerinde iç içe girmeler görülür. Örneğin 4s orbitalinin enerji düzeyi
3d orbitalinden, 5s orbitalinin enerji düzeyi 4d ve 4f orbitalinden
daha düşüktür.
■ Çok elektronlu atomlarda elektronların enerjileri, baş kuantum
sayısı ve açısal momentum kuantum sayısına bağlı olarak de-
ğişir. Atomlar, düşük enerjili durumda daha kararlı olduklarından
elektronlar öncelikle düşük enerjili orbitallere yerleşir. Örneğin çok
elektronlu bir atomda 4s orbitalinin baş kuantum sayısı 3d orbita-
linden büyük olmasına rağmen 4s orbitalinin enerji düzeyi daha
düşük olduğu için elektron diziliminde elektronlar önce 4s orbitali-
ne yerleşir.
e) Bilişim Teknolojileri ile Orbitallerin Enerji Seviyelerinin
Açıklanması
Bilişim teknolojilerinden yararlanarak (animasyon, simülasyon, vi-
deo vb.) orbitallerin enerji seviyelerinin açıklamasını yapınız. İlgili gör-
sellere Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Eğitim Bilişim Ağı www.eba.gov.tr
adresinden ulaşılabilir.
25
KİMYA 11. SINIF