Page 13 - Fen Lisesi Kimya 11
P. 13

MODERN ATOM TEORİSİ


            d) Çok Elektronlu Atomlarda Orbitallerin Enerjileri
               Tek  elektronlu  atom  ve  iyonlarda  elektronun  enerjisi  sadece  baş
            kuantum sayısına göre değişir. Tek elektronlu hidrojen atomunda aynı
            enerji seviyesindeki orbitallerin enerjileri aynıdır. Çok elektronlu atom-
            larda bir orbitalin enerjisi baş kuantum sayısı (n) ve açısal momentum
            kuantum sayısına (ℓ) bağlı olarak değişir. Grafik 1.2’de çok elektronlu
            atomlarda katman ve alt katmanların enerji düzeyleri gösterilmiştir.


                                                    5d                                    Bilgi Kutusu
                               n=6        6s             4f
                          Enerji  n=5          5p   4d                         Tek elektronlu hidrojen atomu
                                                                               için orbitallerin enerjileri
                                          5s
                                               4p                              1s < 2s = 2p < 3s = 3p = 3d
                               n=4                  3d
                                          4s                                   < 4s = 4p = 4d = 4f < …. şek-
                                               3p                              lindedir.
                               n=3        3s
                                               2p
                               n=2        2s



                                          1s
                               n=1
            Grafik 1.2: Çok elektronlu bir atomda katman ve alt katmanların enerji düzeyleri
            Grafik 1.2’deki çok elektronlu atomda katman ve alt katmanların enerji
            düzeyleri  ve bu katmanlara elektron yerleşimi aşağıdaki gibidir.
              ■  Alt katmanların enerji düzeyleri kısa bir çizgi ile gösterilmiştir. Bu
                enerji düzeyleri atomların temel hâllerinde aynı enerjiye sahiptir.

              ■  Katmanların enerjileri baş kuantum sayısının (n) artmasıyla artar.

              ■  Baş kuantum sayısı arttıkça katmanlar arasındaki enerji farkı aza-
                lır. Bu nedenle üçüncü katmandan sonra alt katman enerji düzey-
                lerinde  iç içe girmeler görülür. Örneğin 4s orbitalinin enerji düzeyi
                3d orbitalinden, 5s orbitalinin enerji düzeyi 4d ve 4f orbitalinden
                daha düşüktür.


              ■  Çok  elektronlu  atomlarda  elektronların  enerjileri,  baş  kuantum
                sayısı  ve  açısal  momentum  kuantum  sayısına  bağlı  olarak  de-
                ğişir. Atomlar, düşük enerjili durumda daha kararlı olduklarından
                elektronlar öncelikle düşük enerjili orbitallere yerleşir. Örneğin çok
                elektronlu bir atomda 4s orbitalinin baş kuantum sayısı 3d orbita-
                linden büyük olmasına rağmen 4s orbitalinin enerji düzeyi daha
                düşük olduğu için elektron diziliminde elektronlar önce 4s orbitali-
                ne yerleşir.


            e)  Bilişim  Teknolojileri  ile  Orbitallerin  Enerji  Seviyelerinin
                 Açıklanması
               Bilişim  teknolojilerinden  yararlanarak  (animasyon,  simülasyon,  vi-
            deo vb.) orbitallerin enerji seviyelerinin açıklamasını yapınız. İlgili gör-
            sellere Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Eğitim Bilişim Ağı www.eba.gov.tr
            adresinden ulaşılabilir.






                                                                                                                   25
                                                                                                  KİMYA 11. SINIF
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18