Page 15 - Fen Lisesi Kimya 11

MODERN ATOM TEORİSİ

Madelung Kuralı
Orbital enerjilerinin sıralaması, Kletchkowski-Madelung kuralına
göre yapılır.

Kletchkowski-Madelung (Kleçkovski-Madelung) Kuralı’na göre

■ Orbitallerin enerjileri (n+ℓ) değerinin artmasıyla artar.

1s < 2s < 3s < 4s 4s < 4p < 4d 5p < 4f

n + ℓ = 1 2 3 4 4 5 6 6 7

■ Orbitallerin n+ℓ değerleri aynı ise n sayısı büyük olan orbitalin
enerjisi daha yüksektir.
3d < 4p < 5s 4d < 5p < 6s
n + ℓ = 5 5 5 6 6 6

Bu iki kurala göre orbitallerin enerji sıralaması Tablo 1.2’de gösteril-
diği gibi yapılır.

Tablo 1.2: Çok Elektronlu Atomlarda Orbitallerin Enerji Sıralaması

Orbitaller 1s < 2s < 2p < 3s < 3p < 4s < 3d < 4p < 5s < 4d < 5p < 6s < 4f < 5d < 6p < 7s < 5f

n 1 2 2 3 3 4 3 4 5 4 5 6 4 5 6 7 5
ℓ 0 0 1 0 1 0 2 1 0 2 1 0 3 2 1 0 3

n+ℓ 1 2 3 3 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 7 8

Çok elektronlu atomlarda orbitallerin enerji sıralamasını, kolaylıkla
yapabilmek için Görsel 1.17’den yararlanılır.

Aufbau Prensibi 1s
Atomların elektron diziliminde elektronlar, en düşük enerjili orbital-
2s 2p
lerden başlayarak yerleşir. Aufbau Prensibi’ne göre aynı enerji seviye-
sindeki alt kabuklardaki düşük enerjili orbitale elektronlar öncelikle do- 3s 3p 3d
lar. Bu orbitaller dolduktan sonra elektronlar yüksek enerjili orbitallere 4s 4p 4d 4f
birer birer yerleşmeye devam eder. Örneğin n = 2 enerji seviyesinde ℓ=
5s 5p 5d 5f
0 olan 2s ve ℓ= 1 olan 2p orbitallerinden elektronlar önce enerjisi daha
düşük olan 2s orbitaline yerleşir. 2s orbitaline iki elektron yerleştikten 6s 6p 6d 6f
sonra kalan elektronlar 2p orbitallerine yerleşir.
7s 7p 7d 7f

Görsel 1.17: Çok elektronlu atom-
larda orbitallerin enerji sıralaması
ve elektronların orbitallere yerleşme
sırası
2s 2p 2p 2p

27
KİMYA 11. SINIF