Page 16 - Fen Lisesi Kimya 11

Hund Kuralı
Elektronlar, aynı enerji seviyesinde alt kabuklardaki eşit enerjili orbi-
tallere önce aynı spinle birer birer yerleşir. Sonra yarı dolu bu orbitallere
zıt spinli ikinci elektronlar yerleşir. Elektronlar sahip olduğu aynı elekt-
riksel yükten dolayı birbirini iter.
Bilgi Kutusu Aşağıda elektronların 2p orbitallerine Hund Kuralı’na göre doğru ve
yanlış yerleşimleri gösterilmiştir.
Modern atom modelinde
atomların temel hâl elektron
dizilişi için Pauli tarafından
Aufbau Kuralı önerilmiştir.
Aufbau Almancada ‟inşa et-
mek” anlamına gelir. 2p
2p 2p 2p
Doğru yerleşim Doğru yerleşim

2p 2p 2p

Doğru yerleşim Yanlış yerleşim Yanlış yerleşim

Atomların temel hâl elektron dizilimleri ve özellikleri şu şekilde özetlenebilir.
■ Pauli İlkesi’ne göre aynı atoma ait iki elektronun dört kuantum sayısının hepsi aynı olamaz.
■ Her orbital en fazla iki elektron bulundurabilir. Bu elektronlar farklı spin kuantum sayısına sahip
olmalıdır.
■ Hund Kuralı’na göre bir alt kabukta, paralel spine sahip elektronların en fazla olduğu elektron düze-
ni, en kararlı elektron dizilimidir.
■ Hidrojen atomundaki elektronun enerjisi sadece baş kuantum sayısına (n) bağlıdır. Çok elektronlu
bir atoma ait elektronun enerjisi baş kuantum sayısının (n) yanı sıra açısal momentum kuantum
sayısı ℓ’ye de bağlıdır.
■ Aynı baş kuantum sayısına sahip elektronların çekirdeğe yakınlık sırası s > p > d > f’dir. Buna göre
örneğin çok elektronlu bir atomun 3s orbitalinde bulunan elektronu koparmak için gereken enerji 3p
orbitalinde bulunan elektronu koparmak için gereken enerjiden daha fazladır.
■ n baş kuantum sayısı olduğuna göre her enerji seviyesinde n tane orbital türü vardır. Bir enerji se-
2
2
viyesinin alabileceği en fazla orbital sayısı n , elektron sayısı 2n formülü ile hesaplanır.
2
2
2
2
Örneğin n = 3 enerji seviyesinde 3 tür orbital (3s, 3p, 3d); n = 3 = 9 tane orbital; 2n = 2.3 = 18 tane
elektron bulunur.
■ Her enerji seviyesinde s orbitalleri 1, p orbitalleri 3, d orbitalleri 5, f orbitalleri 7 tane bulunur.
Her orbitalin alabileceği en fazla elektron sayısı
Orbital Orbital Sayısı Toplam Elektron Sayısı
s 1 2
p 3 6
d 5 1 0
f 7 14 şeklindedir.
■ Çok elektronlu bir atomda elektronların düşük enerjili orbitallerden başlayarak elektron diziliş sırası
2
14
14
10
6
10
6
2
2
6
6
2
2
2
10
6
2
10
6
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p ….. şeklindedir.

28 KİMYA 11. SINIF