Page 18 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

2. BÖLÜM İDEAL GAZ YASASI

■ Gazlar hangi şartlarda ideal ve gerçek gaz davranışı gösterir?
■ Gaz yasalarının matematiksel işlemlerinde bütün gazlar neden ideal
kabul edilir?
■ Gaz basıncı, hacmi, miktarı,sıcaklığı nasıl hesaplanır?

2.2.1. Gaz Yasaları ile İdeal Gaz Yasası Arasındaki İlişki

İdeal gaz yasası; bir gazın basınç, sıcaklık, hacim ve madde miktarı
özelliklerinin birbirine göre ilişkisini ifade eden bir hâl eşitliğidir. İdeal
gaz yasası her ne kadar sınırlı bir yasa olsa bile normal basınçlarda
kabul edilebilir bir güvenirliğe sahiptir. Bu yüzden ideal gaz yasası nor-
mal koşullarda birçok gazın davranışını açıklamada kullanılır. Deney-
sel yoldan türetilen Boyle, Charles, Gay Lussac ve Avogadro Yasaları
birleştirilerek ideal gaz denklemi türetilmiştir.
a) İdeal Gaz Denkleminin Türetilmesi

1
Boyle Yasası: V α (n ve T sabit)
P

Charles Yasası: V α T (n ve P sabit)

Gay Lussac Yasası: P α T (n ve V sabit)

Avogadro Yasası: V α n (P ve T sabit)

Gaz yasalarının matematiksel ifadeleri bir eşitlik altında birleştirilerek
ideal gaz denklemi elde edilir.
Gazların davranışını tek bir eşitlikte incelemek için P, V, n ve T ifadeleri
birleştirilir. Buna göre
nT
V α eşitlik bir orantı sabiti (R) ile çarpılırsa
P
nT
V = R eşitlik
P
PV = nRT şeklinde düzenlenir.

Burada R orantı sabitidir ve ideal gaz sabiti olarak bilinir.
PV = nRT eşitliği ideal gaz denklemi olarak adlandırılır ve dört değişken
(P, V, T ve n) arasındaki ilişkiyi verir. İdeal gazda, basınç-hacim-sıcaklık
davranışı ideal gaz denklemi ile açıklanabilir. İdeal gaz moleküllerinin
birbirini çekmediği veya itmediği kabul edilir. Gaz taneciklerinin kendi
hacimleri, kabın hacmi ile karşılaştırıldığında ihmal edilebilir. Doğada
tamamen ideal gaz özellikleri gösteren herhangi bir gaz olmamasına
rağmen gerçek gazlar, yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideal gaza
yakın davranır.

110 KİMYA 11. SINIF