Page 28 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

3 . KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ
BÖLÜM

■ Elementlerin sembollerle gösterilmesine neden ihtiyaç duyulmuştur?
BİLGİ KUTUSU ■ Bazı bileşiklerin neden yaygın adları vardır?

Moleküler hâldeki element- 1.3.1. Element Sembolleri ve Adları
ler ve bileşikler formüllerle Kimyasal ve fiziksel olaylar, elementler veya bileşiklerin etkileşimle-
gösterilir. rinden oluşur. Kimyasal denklemleri daha basit bir şekilde ifade etmek,
ortak ve anlaşılır bir dil oluşturabilmek için element ve bileşikler sembol
ve formüllerle ifade edilmiştir. Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere
element denir. En küçük yapıtaşı atom olanlara atomik element, molekül
olanlara moleküler element denir.
ELEMENT

Atomik elementler Moleküler elementler
Na, Fe, Cu, Au, He, Mg, K gibi H , O , Cl , N , P , S gibi
2 2 2 2 4 8
Elementlerin Özellikleri
■ Saf ve homojendir.
■ Sembollerle gösterilir.
■ Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle kendinden daha basit maddelere ay-
rıştırılamaz.
■ Kendi özelliğini gösteren en küçük yapı birimi atomdur.
■ Aynı koşullarda ayırt edici özellikleri (erime noktası, kaynama noktası,
özkütle vb.) sabittir.
■ Metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olarak sınıflandırılır.
■ Atomik ve moleküler hâlde bulunabilir.
Elementler çok eski çağlardan beri birçok alanda kullanılmaktadır.
Resim 1.49: Bakır metali
Günümüzde 118 çeşit element vardır. Bunların 92 tanesi doğal element-
tir. Diğer elementler laboratuvar ortamında yapay olarak üretilir. Element-
leri ilk defa günümüzdeki sembol anlayışıyla gösteren İsveçli bilim insanı
Jöns Jakob Berzelius’tur (Cans Cekıb Berzelyus). Element sembolleri
elementin Latince veya İngilizce adının baş harfi ile gösterilir. Baş harf
büyük alınır. Aynı harflerle başlayan başka elementler varsa diğer harfler
kullanılır. Element sembolü yazılırken iki harften oluşuyorsa birinci harfi
büyük ikinci harfi küçük yazılır. Örneğin karbon elementinin sembolü “C”,
bakır “Cu” (Resim 1.49), bor “B” (Resim 1.50), alüminyum “AI” (Resim 1.51)
ile gösterilir. İlk 20 elementin ad ve sembolleri Tablo 1.3’te verilmiştir.
Resim 1.50: Bor minerali
Tablo 1.3: İlk 20 Elementin Ad ve Sembolleri
Element adı Sembolü Element adı Sembolü
Hidrojen H Sodyum Na
Helyum He Magnezyum Mg
Lityum Li Alüminyum Al
Berilyum Be Silisyum Si
Bor B Fosfor P
Karbon C Kükürt S
Azot N Klor Cl
Resim 1.51: Alüminyum metali
Oksijen O Argon Ar
Flor F Potasyum K
Neon Ne Kalsiyum Ca

40