Page 37 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

KİMYA BİLİMİ

Azot dioksit (NO )
2
Azot dioksit hava kirliliğine neden olan
kahverengi, boğucu, zehirli, kokulu ve kolay
reaksiyona girebilen bir gazdır. Azot dioksit
insan sağlığı ve çevre için zararlı bir gazdır.
Azot dioksit gazının salınımına en fazla mo-
torlu taşıtlar neden olur. Yüksek sıcaklıkta
gerçekleşen yanma olayları sırasında hava-
daki azot gazı oksijen ile birleşerek azot mo-
noksit (NO) ve az miktarda da azot dioksit
(NO ) oluşturur. Azot monoksit, oksijen gazı
2
ile birleşerek azot dioksite dönüşür. Oluşan
azot dioksit havadaki su buharı ile birleşe-
rek nitrik asit oluşturur ve böylece asit yağ-
murları oluşur. Bu asit yağmurları çevreye,
insan sağlığına, tarihî eserlere, binalara ve
Resim 1.61: Asit yağmurlarından zarar görmüş orman
bitki örtüsüne zarar verir (Resim 1.61).

Kükürt trioksit (SO )
3
Kükürt trioksit havadan ağır, yanıcı olmayan, zehirli bir gazdır. Fosil
yakıtlarından ve araba egzozlarından çıkan kükürt dioksit (SO ) gazı, ha-
2
vadaki oksijen ile ya da NO ile tepkimeye girerek kükürt trioksit (SO )
2 3
gazını oluşturur. SO atmosferdeki su buharı ile etkileşerek asit yağmur-
3
larına; asit yağmurları da solunum rahatsızlıklarına, suların kirlenmesine,
kayaçların erozyonuna neden olur.
Karbon monoksit (CO) BİLGİ KUTUSU
Karbon monoksit gazı havadan ağır, yanıcı, kokusuz ve çok zehirli bir
Kış aylarında bacalar dü-
gazdır. Yakıtların yeterli olmayan miktarda oksijenle yanması sonucunda
zenli olarak temizlenmez
karbon monoksit gazı oluşur. İnsan vücudunda oksijen gazı hemoglo-
ve rüzgârlı havalarda soba-
2+
bindeki Fe iyonlarına bağlanarak hücrelere taşınır. Karbon monoksitin
ların hava delikleri kapatılır
hemoglobinle bağlanma hızı oksijenden yaklaşık iki yüz kat daha fazla-
ise yakıtlar yeterli miktarda
dır. Ortamda karbon monoksit gazı varsa hemoglobinle hızla bağlanarak
oksijen almaz ve tam ola-
oksijenin hemoglobinle bağlanmasını engeller. Bu durum hücrelere ye-
rak yanmaz. Bu durumda
terli oksijen gitmediğinden zehirlenmelere, boğulmalara hatta ölümlere
yanma sonucunda oluşan
neden olur.
karbon monoksit gazı zehir-
lenmelere neden olur.
Klor gazı (Cl )
2
Klor gazı su arıtımında, kuş gribinde, havuzlarda, kanalizasyonlarda
dezenfektan madde olarak kullanılır. Suların dezenfeksiyonu için klor kul-
lanılması güvenli değildir. Çünkü klor gazı zehirli bir gazdır. İnsan sağlı-
ğına zararlı, kanserojen bir maddedir. Klor gazının burun, göz, kulak gibi
organlarda tahriş edici etkisi vardır. Klor gazının tahriş edici etkisi sular-
daki klor miktarına göre değişir. Klor bütün bakteriler ve virüsler üzerinde
etkili olamaz.
Klorun çevreye de zararları vardır. Fazla miktarda kullanılan klor; se-
ramikleri, derz dolgularını ve su depolarını yıpratarak zarar verir.

1.4.3. Kimya Laboratuvarında Kullanılan Bazı Temel

Malzemeler

Kimya laboratuvarlarında yapılan deneyler yeni icatların ortaya çık-
masını sağlar. Deneylerde kullanılan malzemelerin özelliklerini ve hangi
maddeleri hangi malzemelerle kullanmak gerektiğini bilmek sağlıklı de-
neyler yapmak için önemlidir.

48 49