Page 47 - Fizik 10 | 1. Ünite

4. BÖLÜM: AKIM VE MANYETİK ALAN

Sıra Sizde - 14

Dünya’nın merkez�nde bulunan ve çoğunluğu er�y�k dem�rden oluşan
yüksek sıcaklıktak� sıvı akımından dolayı Dünya çevres�nde manyet�k
alan oluşur.
Buna göre

I. Arıların ve göçmen kuşların yönler�n� bulmaları

II. Aurora den�len kutup ışınlarının oluşması
III. Güneş’ten gelen radyasyonun büyük b�r kısmının Dünya yüzey�ne
ulaşamaması
�fadeler�nden hang�ler� Dünya’nın manyet�k alanının sonuçların-
dandır?

Çözüm
Çözüm

Görsel 1.26: Pusula
Pusula ile Yön Nasıl Bulunur?
N
Dünya’nın manyet�k alanının etk�s�yle yön bulmak �ç�n kullanılan pusu-
lalardak� �bre b�r mıknatıstır ve bu �bre Dünya’nın manyet�k alanı doğ-
rultusunda dengeye gel�r. Pusula �bres�n�n N kutbu coğraf� kuzey kut-
bunu göster�r. Böylece g�d�lecek yön kolayca bel�rlen�r. Yön bulunurken W E
pusula yer�n manyet�k alanı dışındak� manyet�k alanlardan da etk�le-
neb�l�r. Cep telefonu, mıknatıs ve yüksek ger�l�m hatlarının çevres�nde
manyet�k alan oluştuğundan yön bulurken pusulanın bu ve benzer�
manyet�k alanlardan yeter�nce uzak b�r noktada kullanılması gerek�r. S
Şek�l 1.32: Yer�n manyet�k alanına
Pusulada önce yönler öğren�lmel�d�r. N kuzey, S güney, E doğu göre dengelenm�ş pusula
W batı yönünü göstermekted�r (Görsel 1.26). Pusulanın üzer�nde bulu-
nan bu harfler yönler�n İng�l�zce karşılıklarının baş harfler�d�r. Pusulanın
yön �bres� �k� renkl� olup kırmızı uç da�ma kuzey� (N harf�n�) göster�r.
N E
Pusula �le yön aşağıdak� şek�lde bulunur:
1. Güneybatı yönünde g�tmek �steyen b�r�, pusulayı yatay tuttuğunda
pusula Şek�l 1.32’dek� g�b� dengeye gelm�ş olsun.

2. Pusulanın döner kapsülü, pusula �bres�n�n kırmızı ucu W S
Şek�l 1.33’tek� g�b� N (kuzey) kutbunu gösterecek şek�lde döndü-
rülür.
G�d�lmek �stenen yön
3. Pusulaya göre güneybatı yönü bel�rlenerek �sten�len yönde �lerle- Şek�l 1.33: G�d�lecek gerçek yönün
n�r. göster�m�

10. SINIF FİZİK 59