Page 45 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 45
4. BÖLÜM: AKIM VE MANYETİK ALAN
Nat�onal Research Counc�l (Neyşınıl R�sörç Kansıl-Ulusal Araştırma
Konsey�) ve Nat�onal Academy of Sc�ences (Neyşınıl Akadem� of B
Saynsıs-Ulusal B�l�mler Akadem�s�) tarafından desteklenen b�r çalış-
mada yerleş�m alanlarının enerj� �let�m hatlarına yakınlığıyla lösem�
(kan kanser�) hastalığı arasında b�r �l�şk� olduğu ortaya konmuştur.
Teller�n etrafında oluşan elektromanyet�k alanların s�n�r s�stem� üze- Ι Ι Ι Ι
r�ndek� olumsuz etk�ler�nden dolayı bağışıklık s�stem�n�n zayıfladığı ve
kanser r�sk�n�n arttığı tıbb� olarak kabul ed�lm�şt�r. Ayrıca manyet�k alan-
ların hassas c�hazlar üzer�nde de etk�l� olduğu b�l�nmekted�r.
Elektromıknatıslar
Manyet�k maddeler�n üzer�ne sarılmış telden akım geç�r�ld�ğ�nde akımın Şek�l 1.31: Elektromıknatıs
oluşturduğu manyet�k alandan etk�lenen bu maddeler mıknatıslık özel- etrafında oluşan manyet�k alan
l�ğ� göster�r. Bu şek�lde oluşturulmuş yapay mıknatıslara
elektromıknatıs den�r. Dem�r çubuğun etrafına dışı yalıtılmış �letken
tel sarılıp (Şek�l 1.31) telden akım geç�r�ld�ğ�nde elektromıknatıs elde
ed�l�r. Elektromıknatısın oluşturduğu manyet�k alanın büyüklüğü, �letken
telden geçen akımın ş�ddet� ve sarım sayısı �le doğru orantılıdır.
Telefon konuşması sırasında telefonun �ç�nde bulunan elektro-
mıknatıs, ses s�nyaller�n� elektr�k s�nyaller�ne veya elektr�k s�nyaller�n�
ses s�nyaller�ne dönüştürür. Elektromıknatıslar, m�krofondan hoparlöre
(Görsel 1.19), kapı z�l�nden (Görsel 1.20) elektr�k motoruna
(Görsel 1.21), ölçü aletler�nden telgrafa, v�nçlerden hızlı trene (maglev)
kadar gen�ş b�r kullanım alanına sah�pt�r (Görsel 1.22).
Titreşim diyaframı
Bobin
Görsel 1.20: Kapı z�l�n�n yapısı
Doğal mıknatıs
Görsel 1.19: Hoparlörün yapısı
Maglev trenler�n�n altında güçlü mıknatıslar bulunur. Tren raylarına
konulan elektromıknatısların oluşturduğu manyet�k alan sayes�nde
raylardan yükselen tren, yüksek hızla hareket ett�r�leb�l�r.
Görsel 1.21: Elektr�k motoru
�ç�ndek� bob�n
Görsel 1.22: Maglev tren�
10. SINIF FİZİK 57
