Page 34 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm

KUVVET VE HAREKET

F y = F . sin α
N N = G = m . g F N = G - F y
V N
F s = k . N m N = m . g – F . sin α
m F a
F S F S F x = F . cos α
F s = k . m . g F S = k . N
Yatay Yatay
G = m . g F S = k . (m . g – F . sin α)
G = m . g

F x = F . cos a
F S F N
N = F N = G + F Y
a
m F s = k . N
N F y = F . sin a m N = m . g + F . sin α
F F s = k . F F S F S = k . N
Yatay
F S = k . (m . g + F . sin α)
Düşey G = m . g
G = m . g

Şekil 1.29: Yatay ve düşey düzlemde sürtünme kuvvetleri

Yüzeyin cinsine bağlı olarak değişen sürtünme katsayısı k ve yüzeyin cisme uyguladığı tepki kuvveti N ise sür-
tünme kuvvetinin büyüklüğü, F = k. N bağıntısıyla bulunur. Yatay ve düşey düzlemde bulunan cisimlere farklı
s
şekilde uygulanan kuvvetler ve etkiyen sürtünme kuvvetleri Şekil 1.29’da gösterilmiştir.

18. ÖRNEK

F 1 = 10 N F 2 = 20 N 2 kg kütleli sandık, sürtünmeli yolda şekildeki gibi 10 N büyüklüğün-
deki F ve 20 N büyüklüğündeki F kuvvetlerinin etkisinde hareket et-
53 o 37 o 1 2
mektedir. Sandıkla yüzey arasındaki sürtünme katsayısı 0,5’tir.

Buna göre sandığa etki eden sürtünme kuvvetinin büyüklüğü kaç N
o
o
k = 0,5 olur? (g = 10 m/s2; cos 37 = 0,8 ve sin 37 = 0,6 alınız.)
ÇÖZÜM

F ve F kuvvetleri bileşenlerine ayrılır. F 1x = 6 N
2
1
F 2y = 12 N
o
F 1x = F 1 . cos 53 = 10 . 0,6 = 6 N F 1 N
F 2
o
F = F 1 . sin 53 = 10 . 0,8 = 8 N 53 o 37 o
1y
F 1y = 8 N F 2x = 16 N
o
F 2x = F 2 . cos 37 = 20 . 0,8 = 16 N F S
o
F 2y = F 2 . sin 37 = 20 . 0,6 = 12 N
G = 20 N
Düşey doğrultuda cisme etkiyen tepki kuvvetinin büyüklüğü
G + F - F 2y = N ( 20 + 8 -12 = N ( N = 16 N olur.
1y
Sürtünme kuvvetinin büyüklüğü
F s = k . N = 0,5 . 16 = 8 N olur.

46