Page 60 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm

KUVVET VE HAREKET

1.4. BİR BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET

Fiziğin alt dallarından biri olan mekanik, kuvvet etkisindeki cisimlerin durumlarını inceler; statik, dinamik ve
kinematik olmak üzere üç bölümde incelenebilir. Statik, dengede olan cisimleri inceler. Dinamik, kuvvet etkisin-
de hareketli cisimleri inceler. Kinematik ise kuvvet etkisi dikkate alınmadan sadece cisimlerin hareketini inceler.

Bir cismin, seçilen bir referans noktasına göre zamanla konum değiştirmesi olayına hareket denir. Cisimler; düz
bir yolda giden araba gibi öteleme, Dünya’nın kendi ekseni etrafında yaptığı gibi dönme veya hem öteleme
hem de dönme hareketi yapabilir. Bu hareketlerden en kolay inceleneni, düz bir çizgi üzerinde ve bir boyutta
gerçekleşen doğrusal harekettir. Hareket eden cisimlerin hızı her zaman sabit olmayıp değişim gösterebilir. Net
kuvvet cisme ivme kazandırır, cisim bu ivmenin etkisiyle hızlanır ya da yavaşlar. İvme ne kadar büyükse cismin
eşit zamanlardaki hız değişimi de o kadar büyük olur. Birim zamandaki hız değişimine ivme denir. İvme vektörel
2
bir büyüklüktür ve ivmenin SI'da birimi m/s dir.

a = D V ile ifade edilir.
D t

39. ÖRNEK

2 m/s büyüklüğünde ilk hızla hareket eden bir otomobil, düzgün hızlanarak hızının büyüklüğünü 6 s
sonra 20 m/s’ye çıkarmaktadır.
V ilk = 2 m/s V son = 20 m/s

2
Buna göre otomobilin ivmesinin büyüklüğü kaç m/s olur?
ÇÖZÜM

D V Vson - Vilk
a = = olduğundan ivmenin büyüklüğü
D t t son - t ilk
20 - 2 18 2
/ olur.
a = 6 = 6 = 3 ms

31. ALIŞTIRMA

İlk hızının büyüklüğü V olan bir araç 2 m/s ivme ile hızlanarak 5 s sonra 25 m/s hıza ulaşmaktadır.
2
V ilk = V V son = 25 m/s

Buna göre arabanın ilk hızının büyüklüğü kaç m/s olur?
ÇÖZÜM

72