Page 387 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 10
Kavram Öğretimi

3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Rusya’nın siyasi ve askerî Çalışma No.: 104
olarak güçlü olduğuna. Osmanlı Devleti’nin eski gücünü mu-
hafaza edemediğine. Ülkeler arasında siyasi dengelerin değiş- 1. Tahmini anlam: Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “
tiğine…” vb. farklı cevaplar vermesi beklenir. Ayrıcalık, ticaret antlaşması, imtiyaz...” vb. farklı cevaplar
verilebilir.
Gerçek anlam: Bir devletin bir antlaşmaya bağlı olarak başka
Çalışma No.: 101
devletlere tanıdığı iktisadi ve sosyal ayrıcalıklardır.
1. a) Öğrencinin bilgi birikimine göre; “ birinci elden ” vb. 2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Siyasi, sosyal, eko-
farklı cevaplar vermesi beklenir. nomik, hukuki, dinî...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
b) Öğrencinin bilgi birikimine göre; “ barut ve silah gibi
harp malzemesi “deri, ipek” vb. sanayi ham maddeleri...” vb. 3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “ Yabancı devletler
farklı cevaplar vermesi beklenir. içerisinde müttefikler elde etmeyi. Osmanlı Devleti’ne karşı
kurulması muhtemel ittifakları engellemeyi. Osmanlı coğraf-
2. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Avrupada Hristiyan bir- yasında ticareti geliştirerek ekonomik kazanç sağlamayı...”
liğine karşı müttefik arayışı, fetihlerde Avrupa’da ilerlemeyi vb. farklı cevaplar verilebilir.
kolaylaştırma amacı, siyasi hamlelerde ve askerî faaliyetlerde
denge politikası, devletin menfeatlerini sürdürmesi söylene-
bilir. ” vb. farklı cevaplar vermesi beklenir. Çalışma No.: 105
3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Osmanlı idari kademe- 1. Tanrının İncil’de geçen tanrı kelamının, imanın ve peygamberin
lerindeki vazifelilerin bazen şartları iyi bilmemesi bazen de yüce olduğuna inanıldığı, din adamının hiçbir ayrıcalığının
bilerek iltizamla idare edilen gümrüklerde kazancı arttırma olmadığına inanılmaktadır. Ayrıca Kitabı mukaddesin imanî
hırsı nedeniyle hükümleri uygulamak istememesi, yabancı hakikatin tek kaynağı olduğu, Tanrı ile kul arasında İsa’dan
tüccarın gümrük vergisi vermemek suretiyle karlarını arttır- başka aracının olmadığı, Tanrının tek olduğu ve ikonlara
mak için kaçakçılığa teşebbüs etmeleri, ahitname madde- inanılmadığı ifade edilmektedir.
lerindeki açıklardan faydalanmaya çalışılması, elçilik ve 2. Mezhep birliği bozulmuş ve yeni mezhepler ortaya çıkmıştır.
konsoloslukların olumsuz çalışmaları ahitname hükümlerinin Eğitimin kilisenin elinden alınmasıyla eğitim laik bir yapıya
ihlaline yol açmıştır.” vb. farklı cevaplar vermesi beklenir. dönüşmüştür. Katolik Kilisesi kendini yenilemek zorunda
kalmıştır. Avrupa büyük bir zarar görmüştür.
Çalışma No.: 102 3. Katolik Kilisesi’nin etkisinin kırılmasıyla Avrupa’nın
gelişmesi yönündeki engeller ortadan kalkmıştır. Kilisenin
1. Tahmini anlam: Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “ halk üzerindeki baskısının azalmasıyla halk aydınlanma
Osmanlı Devleti’nin yönetim sisteminin bir parçasıdır. Bir dönemini yaşamıştır.
yönetim birimidir. Teşkilatlı yönetim organizasyonudur...”
vb. farklı cevaplar verilebilir.
Gerçek anlam: Osmanlı yönetim sisteminde en büyük sivil ve Çalışma No.: 106
askerî bölgedir.
1. Habsburglar, Avrupa’da bulunan diğer hanedanlar ile
2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Bölgedeki feodal gerçekleştirdikleri siyasi evlilikler yoluyla o hanedanlıklar
Katolik Latinleri bertaraf etmeleri. Katoliklerin nüfuzunu üzerinde hâkimiyet kurmayı amaçlamışlardır. Bu yöntemle
kırmak için Ortodoks kilisesini desteklemeleri. Ada halkını ciddi bir askerî ve ekonomik kayıp yaşamadan Avrupa’nın
himaye edip gönüllerini kazanmaya çalışmaları. Rum büyük bir bölümünde yüzyıllarca hâkimiyet kurmuşlardır.
köylülerinin çalışma yükünü azaltmaları. Ada’nın Türk nüfus
oranını artırmaya çalışmaları...” vb. farklı cevaplar verilebilir. 2. II. Viyana Kuşatması (1683) Osmanlı Devleti’nin
başarısızlığıyla sonuçlanmıştır. Bu kuşatma sonrası Avrupa’da
3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Asya, Avrupa ve Osmanlı Devleti’ne karşı “Kutsal İttifak” kurulmuştur. Kutsal
Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. ittifak devletlerine yenilen Osmanlı Devleti güç kaybetmiştir.
Doğu Akdeniz’in hâkimiyeti için stratejik bir konumdadır. 1699 Karlofça Antlaşması’yla bu devletlere büyük çapta toprak
Deniz ticareti yönünden önemli doğal limanlara hem yakın kaptırmıştır. Karlofça Antlaşması’ndan sonra toprak kayıpları
hem de sahiptir. Anadolu coğrafyasının güvenliği açısından devam eden Osmanlı Devleti, Avrupa karşısındaki siyasi ve
kilit noktadadır...” vb. farklı cevaplar verilebilir. askerî üstünlüğünü kaybederek zaman içinde Orta Avrupa ve
Balkanlar’dan geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Çalışma No.: 103 3. I. Dünya Savaşı’nda yenilenlerin hanedanlıkları sona ererken,
galip devletlerin hanedanlıkları ve krallıkları varlığını devam
1. Öğrencinin; hilafetin devlet başkanığı kurumu olduğu, hali- ettirmiştir. Bu devletler demokratik yönetime geçmiş olsalar
fenin ise devlet başkanını ifade ettiği şeklinde cevap vermesi da yetkilerini kısıtladıkları krallıklarını siyasi yapı içerisinde
beklenir. muhafaza etmişlerdir.
2. Öğrencinin; Hz. Ebu Bekir ile başlayan Dört Halife Döne-
mi’nde halifelerin ilk Müslümanlardan, Hz. Peygamber’in
yakın arkadaşlarından biri olma ve istişare yoluyla seçilme Çalışma No.: 107
prensipleri dikkate alınmışken Muaviye ile birlikte saltanat
sistemine geçildiği şeklinde cevap vermesi beklenir. Dola- 1. Coğrafi Keşiflerin insan gücü kaynağını siyasi ve adli
yısıyla hilafet kurumunda meydana gelen değişimle saltanat suçlular ile maceraperestler oluşturmuştur. Bundan dolayı bu
sistemine geçildiği cevabı vermesi beklenir. insanlar yeni keşfedilen yerlerde medeniyetleri yok ederek
yağmalamışlardır. Avrupa’daki devletler hem suçlulardan
3. Öğrencinin; Hilafet-i ulya’nın gazilik geleneğinde dayandığı kurtularak toplumsal huzuru ve keşifler sonrası altın ve gümüşü
ve dolayısıyla yeni hilafet anlayışının temel fikrinin gaza ve elde ederek ekonomik sömürüyü sağlamışlardır.
İslam’ın himaye edilmesi şeklinde cevap vermesi beklenir. 2. Osmanlı Devleti ticari faaliyetlerde yeni vergi düzenlemelerine
gitmiştir. Hint Okyanusu kıyısı olan devletler ile ittifak
yaparak Umman Denizi ve Kızıldeniz’deki siyasi egemenliğini
artırmaya çalışmıştır. Hint Okyanusu’na seferler düzenleyerek
Portekizlilerin gücünü kırmaya çalışmıştır.
259