Page 420 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 127
7. ÜNİTE : KLASİK ÇAĞDA OSMANLI TOPLUM DÜZENİ > 7.3. Osmanlıda Toprak Mülkiyeti ve Çifthane Sistemi
Kavram : Mirî
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı DEVLET TOPRAĞI:MİRÎ ARAZİLER 20 dk.

Çalışmanın Amacı Mirî arazi kavramını geçmişten günümüze analiz edebilme.
Yönerge : Metin ve görselden hareketle soruları cevaplayınız.

DEVLET TOPRAĞI:MİRÎ ARAZİLER

Tarih öğretmeni Arzu Osmanlı Toprak Sistemi konusuna giriş yapmadan önce öğrencilerine: ‘’Çevreniz-
de hazine toprağı ya da devlet arazisi ifadesi ile karşılaştınız mı?’’ sorusunu sordu.

Çağan:’’Öğretmenim babam köydeki tarlalarımızın bir kısmının hazine arazisi olarak kayıtlara geçtiğini
ve bu tarlaları bir daha ekemeyeceğimizi ve köyde ortak kullanım için mera toprağına ayrıldığını söyledi.
Sanırım bu topraklar devletin toprağı oldu.’’ dedi.

Aslı ise:’’Öğretmenim bizim köyün muhtarı Resmi Gazete’nin tebliğine göre hazine mülkiyetindeki ara-
ziler tarımsal üretim yapılmak şartı ile 10 yıllığına köyde ikamet eden yeterli toprağı olmayan ya da top-
raksız çiftçilere kiraya verilecek diye bir duyuru yaptı. Babam da başvuruda bulundu.’’ dedi.
Peki ne demekti bu hazine arazisi?

‘’Günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan hazine arazisi ya da diğer bir ifadeyle devlet arazisi kavramının
kökenlerini Osmanlı Toprak Sistemi içinde şu şekilde anlatmak mümkündür:

Görsel : Köylüler (Minyatür, Surname-i Vehbî’nin Kopyasından Teşhir Geçişi, TSM
A3594, İstanbul)

‘’Sözlükte devlete, hazineye ait anlamına gelen mirî kelimesi, Osmanlı döneminde devlet hazinesi ya-
nında devlete ait toprakları ve bu topraklardan alınan vergileri ifade eden bir kavramdır. Osmanlılarda
mirî arazi kapsamına, fetih sırasında ele geçirilip reayaya devredilen topraklar, mirasçı bırakmadan ve-
fat eden kimselere ait olan topraklar, fetih esnasında hangi statüye bağlandığı bilinmeyen araziler, sahibi
belli olmayan araziler ve tarıma elverişli değilken padişahın izniyle işlenerek tarıma kazandırılan toprak-
lar mirî araziler kapsamına girer. Bu tür arazinin mülkiyeti tamamen devlete aittir, reayaya belirli esas-
larla ve belirli bir süreliğine kullanım hakkı verilmiştir. Mirî topraklar, toprağı işleyen reayanın özel mülkü
olmadığından alınıp satılamaz, vakıf yapılamaz ve hibe edilemezdi. Reaya mirî toprakları sebepsiz ola-
rak terk edemez, üç yıl üst üste boş bırakamazdı.Eğer bırakırsa toprak elinden alınırdı. Osmanlı Devleti
mirî arazi sistemiyle; üretimin devamlılığını sağlamak reayanın vergisini toplamak, toplanan vergilerle
asker yetiştirmek ve o bölgelerin asayiş ve güvenliğini sağlamayı amaçlamıştır. Bununla birlikte mirî
arazi sistemi Osmanlı Devleti’nin idarî, ekonomik, sosyal, ve askerî gücünün temelini oluşturmuştur.’’

237