Page 168 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 81
2. ÜNİTE : HÜCRE > 2.1. Hücre
Kavram : Kontrollü Deney
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Deney Düzeneği Kurma ve Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı SIRA SENDE 40 dk.

Çalışmanın Amacı Kontrollü deney düzeneği kurabilme.
Yönerge: Aşağıdaki metinde verilen “deney düzeneği” ve “kontrollü deney” bilgilerini okuyunuz ve bu
bilgiler ışığında deney düzeneğini uygulayarak soruları cevaplayınız.

Bir olayı gözlemlemek ve onun nasıl olduğunu anlamak için araştırma yap-
mak iyi bir yöntem olmasına rağmen bazen sonuca ulaşmak için yeterli
olmayabilir. Bu yüzden bilimsel bilgiye ulaşmanın en önemli noktalarından
birisi deney yapmaktır. Peki, neden bu kavram sadece deney adını almıyor
da “kontrollü deney’’ olarak isimlendiriliyor?

Deneyin Adı: Difüzyon Hızına Etki Eden Faktörler
Deneyin Amacı: Sıcaklığın difüzyon hızına etkisi.
Araç Gereç: Diyaliz tüpü oluşturmak için 30 cm uzunluğunda 2 adet kuru bağırsak, mezür, 2 adet
beher (veya ısıya dayanıklı cam kap), nişasta çözeltisi, iyot çözeltisi, su, ip, ısıtıcı (ocak).

Uygulama Basamakları
▶ Bu gereçlerle iki ayrı düzenek kuracağınıza dikkat ediniz.
▶ Kuru bağırsakları bir gece önceden yumuşaması için suda bekletiniz.
▶ Bağırsakların bir ucunu bağlayarak her ikisinin içine 50 ml nişasta çözeltisi koyunuz.
▶ Cam kaplara (beherlere) 300 ml su ekleyiniz ve bir tanesini ısıtıcının üzerine koyarak suyu 50
dereceye kadar ısıtınız.
▶ Cam kapların her ikisine de (beherlere) 20 damla iyot çözeltisi damlatınız.
▶ Bağırsakların açık kalan uçlarını bir iple bağlayarak 300 ml su dolu beherlere bırakınız.
▶ İki diyaliz tüpünü de aynı anda su dolu kaba bıraktığınızdan emin olunuz.
▶ Bir süre bekleyerek her iki kapta da oluşacak renk değişimini gözlemleyiniz.
▶ Renk değişim sürelerini not ediniz.

Örnek deney düzeneği

İyot çözeltisi damlatılan beherler

Nişasta çözeltisi bulunan bağırsaklar Isıtıcı

NOT: Nişasta ve iyot çözeltisi bir araya geldiklerinde koyu mavi renk oluştururlar.
NOT: Nişasta ve iyot moleküllerinin büyüklükleri şu şekilde örneklendirilebilir:

} İyot molekülü } Nişasta molekülü
(Temsilî)
(Temsilî)

165