Page 80 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 37
1. ÜNİTE : YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ > 1.2. Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler
Kavram : Nükleik Asitler
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı MOZAİK MÜZESİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Nükleik asitlerin çeşitlerini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve tablodan yararlanarak soruları cevaplayınız.

Ebru, ders çalışmasına kısa bir mola vererek televizyonu açtı. Bir haber kanalında “Cumhurbaşkan-
lığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne sahip, alanında dünyanın en büyüğü olan Zeugma Mozaik Mü-
zesi’nin de olduğu Gaziantep’te, Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulan merkezde mozaik sanatı
yeni nesillere öğretiliyor.” şeklinde verilen haberin devamında “Mozaik sanatında tabloyu oluştururken
mozaiklerin sırası, sayısı, çeşidi ve rengi önemlidir.’’ gibi cümleler geçince çalışmaya yeni başladığı
yönetici moleküllerle ilgili bilgiler aklına geldi. “Evet, insan eliyle olan bir çalışmada bile bir düzen var
ise canlının meydana gelmesinde görevli olan bir yönetici molekülün olması gerekir.’’ diyerek nükleik
asitlerle ilgili aşağıda verilen tabloyu hazırladı.

Nükleik asitlerin yapısında bulunan azotlu
Nükleik asitler nükleotit denilen organik bazlar beş çeşittir. Bunlar adenin, timin,
birimlerden oluşur. Bir nükleotit; urasil, sitozin ve guanin bazlarıdır. Nükleotitler
bir tane azotlu organik baz, bir NÜKLEİK taşıdıkları azotlu organik baza göre adlandırılır.
tane beş karbonlu şeker ve bir Yapısında adenin bulunuyorsa adenin nükleo-
tane fosfattan oluşur. ASİTLER tidi, sitozin bulunuyorsa sitozin nükleotidi gibi.
Azotlu organik baz ile 5C şeker arasında glikozit
bağı, fosforik asit ile 5C şeker arasında ester
bağı bulunur.

Canlılarda meydana gelen yaşamsal olaylar
nükleik asitlerdeki bilgilerle kontrol edilir. Bu
nedenle nükleik asitlere yönetici moleküller de
denir. Nükleik asitlerin iki önemli görevi vardır;
hücredeki metabolik faaliyetleri yönetmek ve
kalıtımı sağlamak. DNA ve RNA olmak üzere iki
çeşit nükleik asit bulunur.

DNA’da bulunan azotlu organik RNA’da bulunan azotlu organik
bazlar; A, G, C, T’dir. bazlar; A, G, C, U’dir.

AZOTLU ORGANİK
BAZLAR

Adenin ve guanin bazları pürin baz grubudur. Sitozin, timin ve urasil bazları pirimidin bazlar
Pürin bazları çift halkalıdır. grubudur ve tek halkalıdır.

FOSFORİK ASİT
5C ŞEKER
H PO
3 4

Deoksiriboz şekeri Riboz şekeri
DNA’da bulunur. RNA’da bulunur.
Fosforik asit; DNA ve RNA’da
C H O C H O
5 10 4 5 10 5 ortak olarak bulunur.
77