Page 125 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

69 KİMYA 9

3. ÜNİTE : KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER > 3.4. Zayıf Etkileşimler > 3.4.3. Hidrojen Bağı
Kavram : Hidrojen Bağı
Genel Beceriler : Karar Verme Becerisi, Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DNA MOLEKÜLÜNDEKİ KUVVETLİ BAĞ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Hidrojen bağı yapabilen molekülleri ayırt edebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki metni ve görselleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

Aslı, biyoloji dersinde işledikleri “DNA’nın Yapısı” konusunun kimya dersinde işledikleri konuya benze-
diğini fark eder.

ÇİFT SARMAL DNA’NIN YAPISI
DNA (Deoksiribo nükleik asit) tüm canlıların hücrelerinde bulunan ve o canlının bütün genetik özel-
liklerini taşıyan en küçük yapıdır. İkili sarmal yapıya sahiptir. Bu sarmallar birbirine dolanmış iki
zincir şeklindedir. DNA’nın yapısındaki sarmalların her birinde zincirler nükleotid birimlerinden oluş-
maktadır. Bu nükleotidlerin yapısında beş karbon içeren şeker (deoksiriboz), fosfat grubu ve azotlu
organik bazlar bulunur. Şeker ve fosfat grupları birbirine kimyasal bağlar ile bağlanır. Azotlu bazlar
adenin, timin, guanin ve sitozin olarak isimlendirilir. Adenin ve guanin iki halkaya sahip pürin sınıfı
azotlu bazlardır. Timin ve sitozin tek halkaya sahip pirimidin sınıfı azotlu bazlardır. İki nükleotid
zinciri bir araya geldiğinde adenin ve timin, guanin ve sitozin bazları karşılıklı eşleşir. DNA’nın ya-
pısındaki iki zincir bu azotlu bazlar arasındaki hidrojen bağları ile birbirine tutunur. Adenin ve timin
arasında iki, guanin ve sitozin arasında üç hidrojen bağı vardır. Hidrojen bağı, bir molekülün pozitif
yüklü hidrojeni ile diğer molekülün negatif yüklü atomu (flor, oksijen, azot) arasında moleküller arası
elektrostatik çekim kuvveti ile oluşur. Bu bağ için kısaca hidrojen atomunun F,O,N atomları ile ara-
sında oluşan “zayıf etkileşim” de denebilir. Hidrojen bağı, zayıf etkileşimler içerisindeki en güçlü bağ
olma özelliğine de sahiptir. Ayrıca bu bağa sahip olan moleküllerin kaynama noktaları diğer molekül-
lere kıyasla daha yüksektir.

Hidrojen bağı

Timin Adenin

Sitozin Guanin

Şeker

Purin Pirimidin
Fosfat

124
Hazırlayan: Sevtap AKMAN