Page 204 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 109
4. ÜNİTE : İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI> 4.2. Boylardan Devlete
Kavram : Boy
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı BOYLARDA HAYAT 20 dk.
Çalışmanın Amacı Boy kavramına ilişkin bilgileri ayırt edebilme.
1. Yönerge: Görsel ve metni inceleyerek soruları yanıtlayınız

Görsel 1.

İlk Türk toplumlarının oluşmasında aile bağlılığının yanı sıra, karşılaşılan sorunlar, tehlikelere karşı
koruyabilmek ihtiyacından kaynaklanan bir araya gelme ve geçimi kolayca sağlayabilme düşüncesi
gibi faktörler rol oynamıştır. Ailelerin bir araya gelmesiyle “boy” denilen siyasi bir örgütlenme ortaya
çıkmıştır. Kaşgarlı Mahmud, Oğuzca bir kelime olan boyun “kavim, kabile, aşiret” anlamında olduğu-
nu belirtmiştir. Siyasi bir örgütlenme olan boy, aralarında dil birliği olan ailelerin bir araya gelmesiyle
oluşurdu. Aile ve soyların temsilcilerinin meydana getirdiği heyet eski Türk devletlerinde mevcut mec-
lislerin ilk küçük örnekleridir. Bu heyet, boy beyini seçmekle görevliydi. Boy içindeki sorunları çözmek,
dayanışmayı artırmak, hak ve adaleti sağlamak boy beyinin göreviydi. Boy beyi sadece boy içindeki
sorunlarla uğraşmaz boy ile devlet arasındaki ilişkileri kontrol eder, gerektiğinde boyun menfaatleri için
devlete isyan ederdi. Bozkır hayatının bu tür zorluklarıyla yaşayan insanlar, doğal olarak savaşçı birer
kişiliğe sahip idiler. Boyların kendilerine ait hak ve yetkileri vardı. Bu hak ve yetkilerini devlete karşı
da koruyabilirlerdi. Her boyun kendine ait arazisi, askerî gücü ve hayvan sürüleri vardı. Bu sürülerini
diğerlerinden ayırabilmek için boyu simgeleyen damgaları vardı. Barış zamanında ayrı kullanılan bazı
güç ve imkânlar savaş zamanında ortak kullanılırdı. Boydaşlar birbirine maddi ve manevi yardımlarda
bulunurlar ve her şekilde dayanışma içinde olurlardı.

1. Orta Asya boy geleneğinin siyasi, sosyal ve askerî önemi hakkında düşüncelerinizi yazınız.
Siyasi:
Sosyal:
Askerî:

2. Verilen bilgilerden boy yaşamı ile ilgili çıkarımlarınız neler olabilir?

201