Page 19 - Biyoloji 10 | KAZANIM KAVRAMA ETKİNLİKLERİ

2 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. ÜNİTE: Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları
Konu EKOSİSTEM EKOLOJİSİ - 1 80 dk.

Kazanımlar 10.3.1.1. Ekosistemin canlı ve cansız bileşenleri arasındaki ilişkiyi açıklar.
1. Yönerge Ekosistem ile ilgili kavramlar ve ekosistemin yapısı incelenir.

Ekoloji: Canlıların, diğer canlılarla ve cansız çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.
NOT: Ekolojik organizasyon küçükten büyüğe doğru;

Organizma < Populasyon < Komünite < Ekosistem < Biyosfer
şeklindedir.

Biyosfer (Ekosfer = Küresel Ekosistem): Dünya üzerinde canlıların yaşadığı alanların tamamına denir.
Ekosistem: Belirli bir alanda birbirleri ile etkileşim hâlinde olan canlılarla içinde bulundukları cansız çevreye denir.
NOT: Bir ekosistemin devamlılığı enerji akışı, besin zincirleri ve madde döngülerine bağlı olarak gerçekleşir.

Tür: Ortak bir atadan gelen, yapı ve işleyiş bakımından benzer organlara sahip olan, tabiatta kendi aralarında çift-
leştiklerinde kısır olmayan yavrular üreten canlılara denir.
Popülasyon: Sınırları belirli bir çevrede, belirli bir zaman diliminde birarada yaşayan aynı tür canlılardan oluşan
topluluğa denir.
Habitat: Canlıların doğal olarak yaşayabildikleri ve üreyebildikleri, yaşamsal faaliyetlerini en iyi şekilde devam
ettirebildikleri yaşam alanıdır.
Ekolojik Niş: Canlıların yaşadığı ortam içinde yapmak zorunda oldukları görevlere denir.

NOT: Habitat bir türün doğal yaşam adresi, ekolojik niş ise o adreste yaptığı işi ifade eder.

Komünite: Sınırları belirli bir alanda birbirleriyle etkileşim hâlinde olan farklı türlerin (popülasyonların) oluştur-
duğu canlı topluluğudur.
Biyotop: Komünitelerin yaşam alanlarıdır.

Ekoton: Komşu komüniteler arasındaki geçiş bölgeleridir (Her iki komüniteye ait türleri bulundurduğu için tür
çeşitliliği açısından zengindir.).
NOT: Habitatların zarar görmesi populasyonların yok olmasına neden olur. Bu da komünite ve ekosistemlere
zarar verir. Dolayısıyla ekosistemlerin devamlılığı, komünitelerin; komünitelerin devamlılığı ise populasyonla-
rın devamlılığına bağlıdır.

2. Yönerge Ekosistemin canlı ve cansız bileşenleri arasındaki ilişki incelenir.
Ekosistemi oluşturan ögeler (faktörler); cansız (abiyotik) ve canlı (biyotik) olmak üzere iki gruba ayrılır.
Ekosistemlerin Ögeleri

Cansız (Abiyotik) Ögeler Canlı (Biyotik) Ögeler

I ık Üreticiler
Sıcaklık Tüketiciler
İklim Ayrı tırıcılar
Su
Ortamın pH’si
Toprak ve Mineraller

18